چالش‌های مشارکت در قانون‌گذاری در بخش سلامت (مطالعه کیفی)

اهداف: هدف این مطالعه شناسایی چالش‌های مشارکت مردم در قانون‌گذاری در بخش سلامت در ایران است.روش بررسی: مطالعه حاضر از نظر هدف، اکتشافی و از نظر فرایند اجرا، کیفی بود. روش گردآوری داده‌ها با روش مصاحبه نیمه‌ساختارمند و هدف‌دار با شرکت‌کنندگان، انتخابی بود.جامعه پژوهش مشتمل بر افراد آگاه و کلیدی (شامل استادان دانشگاه، نمایندگان مجلس، وزرای سابق بهداشت،کارشناسان معاونت قوانین مجلس، کارشناسان حوزه سلامت و حقوقی مرکز پژوهش‌های مجلس، صاحب‌نظران و مدیران شاغل در حوزه قانون‌گذاری سلامت با حداقل ده سال سابقه کار بود.این افراد در زمینه قانون‌گذاری تجربه داشته و همچنین در خصوص نظام سلامت کشور نیز آگاهی کافی داشتند. ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ‌ها ﺿﺒﻂ و ﺳﭙﺲ به صورت متن بازنویسی شد. تحلیل داده‌ها با استفاده از روش تماتیک انجام گرفت.یافته‌ها: ﺑﺮ اﺳﺎس بیست ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ اﻧﺠﺎم‌ﺷﺪه در این مطالعه پنج درون‌مایه اصلی و 26 درون‌مایه فرعی (طبقه) ایجاد شد. گروه اصلی مشتمل بر عوامل قانونی، عوامل زیرساختی، عوامل فرهنگی و اجتماعی، عوامل مربوط به مشارکت‌کنندگان (مردم) و عوامل مربوط به مشارکت‌پذیران (قانون‌گذاران) بود. در عوامل قانونی سه زیرطبقه ساختار پارلمان، الزامات قوانین برای نظرخواهی و تسهیلات قوانین؛ در عوامل زیرساختی هفت زیرطبقه شبکه ارتباطات وجود وسایل ارتباط جمعی، اطلاع‌رسانی، امکان دسته‌بندی نظرات، امکان مشارکت الکترونیک، امکانات مالی، امکانات ساختاری و امکان دسترسی / ملاقات با قانون‌گذاران؛ در عوامل فرهنگی و اجتماعی سه زیرطبقه مشارکت‌جویی مردم، اعتقاد به کار گروهی و سرمایه اجتماعی؛ در عوامل مربوط به مشارکت‌کنندگان دسترسی به اطلاعات، دسترسی به قانون‌گذاران،دریافت پاسخ یا بازخورد از قانون‌گذاران، احساس امنیت پس از ارائه مشورت، میزان آگاهی مردم از حقوق خود، آموزش، امکان تبادل نظر و وجود تیم کارشناسی قوی و در عوامل مربوط به مشارکت‌پذیران نُه زیرطبقه میل به استفاده از نظرات دیگران، ظرفیت پذیرش نظرات متفاوت، عوامل حزبی، عوامل و مصالح منطقه ای، سلامت اداری،آموزش، فرصت کافی، اولویت‌ها و عوامل انگیزشی ایجاد شد.نتیجه‌گیری: چالش‌های متعددی در مشارکت شهروندان در فرایندهای قانون‌گذاری در بخش سلامت وجود دارد. در حوزه قوانین لازم است حق مشارکت شهروندان در سیستم حقوقی مشخص شود. برای رفع چالش‌های فرهنگی و اجتماعی باید شفافیت و تبلیغات حداکثری برای مشارکت مردم صورت پذیرد. در این بین نمایندگان نیز نیاز به آموزش دارند تا بتوانند از ظرفیت مشارکت جامعه استفاده کنند. از طرفی مشارکت‌کنندگان نیز علاوه بر تسلط بر دانش در حوزه سلامت باید بتوانند به زبان سیاست‌گذاران نیز سخن بگویند.

Challenges for Public Participation in Health Legislation in Iran: A Qualitative Study

Objective: This study aims to identify the challenges for public participation in health legislation in Iran.Materials Methods: This is an exploratory and qualitative study. The study data were collected by using semistructured interviews. The participants were experts in the field of health law with at least ten years of work experience. They had both experience and enough knowledge about the country rsquo;s health system. All interviews were transcribed verbatim after recording and then analyzed using thematic analysis.Results: We identified five main categories (themes) and 26 subcategories related to challenges. The main themes included legal barriers, infrastructure barriers, sociocultural barriers, people rsquo;s barriers, and legislators rsquo; barriers. The legal barriers had three subcategories of parliament rsquo;s structure, legal requirements for participation, and facilitating laws. The infrastructure barriers had seven subcategories of the existence of mass media and communication networks, informing, ability to access to/meet the legislators, ability to categorize opinions, the possibility of electronic participation, financial resources, and structural facilities. The sociocultural barriers had three subcategories of people rsquo;s desire to participate, belief in teamwork, and social capital. Barriers related to people included eight subcategories of access to information, access to legislators, getting answers or feedback from legislators, feeling safe after participation, people rsquo;s awareness of their rights, education, ability to exchange views, and the existence of a highlyskilled expert team. Barriers related to legislators had nine subcategories of the desire to use others rsquo; opinions, capacity to accept different opinions, partyrelated factors, regional factors, administrative health, education, opportunity, priorities, and motivational factors.Conclusion: Iranian citizens have several challenges to participate in health legislation. Regarding legal challenges, it is necessary to determine the participation right of citizens in the legal system. Besides, members of parliament should be educated to use the capacity of public participation. On the other hand, people should speak freely with the legislators and gain health knowledge as well.