اختلال بلع در مالتیپل اسکلروزیس: نسخه تعدیل‌شده ابزار غربالگری

اهداف: اختلال بلع یک مشکل متداول در بیماران دارای مالتیپل اسکلروزیس است. این اختلال متعاقباً می‌تواند باعث بروز مشکلات جدی از جمله افزایش خطر دهیدراسیون، کاهش وزن و پنومونیا مرتبط با آسپیراسیون شود که معمولاً منجر به مرگ در مراحل نهایی بیماری می‌شود. وجود یک ابزار غربالگری موثر، به تشخیص زودهنگام اختلال بلع کمک می‌کند و از بروز چنین مشکلاتی پیشگیری می‌شود. پرسش‌نامه اختلال بلع در مالتیپل اسکلروزیس، تنها پرسش‌نامه‌ای است که به‌ طور خاص برای این بیماران طراحی شده است. هدف از مطالعه حاضر، ترجمه و انطباق فرهنگی و بررسی روایی و پایایی این پرسش‌نامه در زبان فارسی و همچنین، بررسی فراوانی و شدت اختلال بلع بیماران مراجعه‌کننده به انجمن مالتیپل اسکلروزیس تهران و ارتباط آن با نوع بیماری، مدت زمان بیماری و میزان ناتوانی است. روش بررسی: این پژوهش از نوع روش‌شناسی و توصیفی تحلیلی است که به روش مقطعی انجام شد. جامعه آماری پژوهش، بیماران دارای مالتیپل اسکلروزیس مراجعه‌کننده به انجمن مالتیپل اسکلروزیس تهران در سال 1397 بود و از میان آن‌ها نمونه آماری، شامل 108 نفر به روش دردسترس انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسش‌نامه ده‌آیتمی اختلال بلع در مالتیپل اسکلروزیس (در بخش اول مطالعه، ترجمه و ویژگی‌های روان‌سنجی آن بررسی شد)، شاخص معلولیت اختلال بلع و پرسش‌نامه اطلاعات جمعیت‌شناختی بودند. در بخش آزمون‌سازی، پس از ترجمه و انطباق فرهنگی پرسش‌نامه، از تحلیل عاملی تاییدی برای بررسی روایی سازه و نیکویی برازش مدل ارائه‌شده، استفاده شد. برای بررسی روایی هم‌گرا، ارتباط بین نمرات نسخه فارسی پرسش‌نامه با نمرات شاخص معلولیت اختلال بلع آزمون شد. همگنی آیتم‌های پرسش‌نامه برای اندازه‌گیری سازه هدف و ثبات درونی آن بررسی شد. همچنین از روش آزمون بازآزمون برای 19 بیمار تحت مطالعه برای ارزیابی پایایی استفاده شد. درنهایت، فراوانی و شدت اختلال بلع در بیماران مالتیپل اسکلروزیس و ارتباط آن با نوع بیماری، مدت‌زمان بیماری و میزان ناتوانی بررسی شد. برای تحلیل داده‌ها، از آزمون‌های ضریب پایایی کودر ریچاردسون، ضریب همبستگی درون‌خوشه‌ای، ماتریکس همبستگی بین آیتم، ضریب همبستگی اسپیرمن و آزمون من‌ویتنی استفاده شد. یافته‌ها: بر اساس یافته‌های همبستگی بین آیتم، همبستگی مثبت بین همه آیتم‌ها به‌ جز آیتم ده به دست آمد. آیتم ده به دلیل همبستگی پایین با سایر آیتم‌ها از پرسش‌نامه حذف شد. یافته‌های تحلیل عاملی تاییدی، ساختار دو‌عاملی پرسش‌نامه شامل »اختلال بلع برای مواد غذایی جامد « و »اختلال بلع در مایعات « را تایید کرد و نشان داد آیتم ده حداقل تاثیر را در اندازه‌گیری »اختلال بلع جامدات « دارد و با حذف این آیتم ثبات درونی پرسش‌نامه افزایش یافت. همچنین مدل نُه‌آیتمی تعدیل‌شده پرسش‌نامه، بهترین نیکویی برازش را با داده‌های مشاهده‌شده نشان داد. یافته‌های روایی هم‌گرا، وجود همبستگی مثبت و قابل ملاحظه بین نمرات پرسش‌نامه اختلال بلع و شاخص معلولیت اختلال بلع را نشان داد (0/693=p<0/001 , rs). ضریب پایایی کودر ریچاردسون، 80/856 به دست آمد که نشان‌دهنده ثبات درونی نسخه فارسی پرسش‌نامه است و پایایی آزمون بازآزمون نیز 965/0 به دست آمد. نتایج مطالعه همچنین نشان داد 65/7 درصد از بیماران دارای اختلال بلع هستند که از نظر شدت، 9/25 درصد اختلال بلع خفیف و 39/8 درصد اختلال بلع هشداردهنده داشتند. اختلال بلع به ‌طور معناداری با مدت زمان بیماری (0/198=p=0/040 rs) و میزان ناتوانی (0/235=p=0/014 rs) ارتباط داشت و میانگین نمرات پرسش‌نامه برای بیماران با نوع پیش‌رونده ثانویه بیماری نسبت به سایر زیرگروه‌ها به‌ طور معناداری بالاتر بود. نتیجه‌گیری: نسخه فارسی تعدیل‌شده نه‌آیتمی پرسش‌نامه اختلال بلع در مالتیپل اسکلروزیس یک ابزار ساده، باثبات، روا و پایا برای تشخیص اولیه اختلال بلع و ارجاع زودهنگام برای ارزیابی‌های ابزاری خاص است. با توجه به فراوانی بالای اختلال بلع در بیماران دارای مالتیپل اسکلروزیس، حائز اهمیت است که درمانگران ضمن نظارت دقیق بر بیماران حتی در مراحل اولیه بیماری به ‌منظور تشخیص زودهنگام و طراحی برنامه توان‌بخشی، از بروز مشکلات جدی حاصل از این اختلال پیشگیری کنند.

Swallowing Disorder in Multiple Sclerosis: Modified Version of the Screening Tool

Objective: Dysphagia is commonly encountered in Multiple Sclerosis (MS). It can consequently cause severe complications such as the increased risk of dehydration, malnutrition and aspiration pneumonia that associated with an increased risk of death in the late stages of the disease. These complications can be prevented with an effective screening protocol. The Dysphagia in Multiple Sclerosis (DYMUS) is the only questionnaire developed specifically for patients with MS. The aim of the present study was translation and crossculturally adaptation of DYMUS for the Persian population and estimation of the questionnairechr('39')s reliability and validity. Also, we investigated the frequency and severity of dysphagia in the patients referring to the Tehran MS Society and its association with the course of MS, disease duration, and Expanded Disability Status Scale (EDSS).Materials Methods: This is a methodological and descriptiveanalytic study. The statistical populations consist of the patients with MS referring to the Tehran Multiple Sclerosis Society in 2018. The study sample consisted of 108 patients who were selected through a convenient sampling method. The research instruments consisted of 10items DYMUS questionnaire (in the first part of the study, translated and its psychometric properties examined), Dysphagia Handicap Index and a demographic information questionnaire. In methodological section, translation and crosscultural adaptation were fulfilled and the Confirmatory Factor Analysis (CFA) was used to assess the construct validity and to test the goodnessoffit of the presented model. The association between the DYMUS and Dysphagia Handicap Index (DHI) scores investigated to convergent validity. The interitem correlation matrix was calculated to assess the homogeneity of the questionnaire items. Kuder Richardson (KR20) was measured to assess the internal consistency of the questionnaire. Also, the testretest procedure was conducted on the 19 subjects understudy to assess the reliability. Finally, the frequency and severity of dysphagia and its association with the course of MS, disease duration, and EDSS was investigated. KR20 reliability coefficient, Intraclass Correlation Coefficient (ICC), interitem correlation matrix, MannWhitney U test and rank correlation coefficient or Spearmanchr('39')s were used to inferential statistical analysis.Results: Analysis of the interitem correlations matrix indicated a positive correlation between all items, exception item 10. Based on the results of the interitem correlation, item 10 had the lowest correlation coefficient that was deleted from the questionnaire. CFA results confirmed the twofactor model of DYMUS, ldquo;dysphagia for solids rdquo; and ldquo;dysphagia for liquids rdquo;, and revealed that the item 10 was minimally contributing to the measurement of dysphagia of solids and internal consistency increased after the deletion of this item. Also, the solution of the 9item Model was the best goodnessoffit indicator for the sample. The obtained results from the convergent validity indicated a positive significant correlation between the DYMUS and DHI (rs=0.693, P<0.001). A KR20 reliability coefficient of the DYMUS was 0.856, indicating high internal consistency of the Persian translation of the questionnaire items. Testretest reliability was excellent with 0.965 value. The results also showed that 65.7% of multiple sclerosis patients had a swallowing disorder. In terms of the dysphagia severity, 25.9% of participants had mild dysphagia, and 39.8% of participants had alarming dysphagia. DYMUS values were significantly correlated with disease duration (rs=0.198, P= 0.040), and EDSS (rs=0.235, P= 0.014) and significantly higher mean scores were observed in the patients with secondary progressive than the other subgroups of multiple sclerosis.Conclusion: The Persian adjusted 9item questionnaire was demonstrated to be a simple, consistent, valid and reliable tool for the detection of patients who need more specific instrumental evaluations of swallowing. Also, about the dysphagia is very frequent in these patients, it is important that clinicians monitor these patients carefully even in early stages of the disease for early detection and planning a rehabilitation program to the prevention of serious subsequence complications.