بررسی تاثیر فیلیال‌تراپی بر تنش کل فرزند‌پروری مادران کودکان اُتیسم

اهداف: اُتیسم یکی از اختلالات عصبی رشدی است که در تمام عمر، فرد را درگیر می‌کند. شیوع اختلال اُتیسم در ایران رو به افزایش است. ماهیت سخت و پیچیده این اختلال باعث برهم خوردن تعادل و روال‌های کاری در خانواده و موجب تنش زیادی برای تمامی اعضای خانواده به‌ویژه، مادران می‌شود. سلامت روان مادر، تمامی اعضای خانواده از جمله کودک با اختلال اُتیسم را تحت تاثیر قرار می‌دهد. از طرفی سردرگمی و شکست مادران در ارتباط با کودک با اُتیسم موجب تنش و ناراحتی بیشتر برای آنان می‌‌شود. در این پژوهش برآنیم با روش بازی‌درمانی فیلیال‌تراپی که بازی‌درمانی خانواده‌محور است به مادران در خلق رابطه‌ جدید و بهبود بازی و رابطه با کودک کمک کنیم و همچنین تاثیر آن بر تنش کل مادران را بسنجیم.روش بررسی: در ابتدا پژوهش با کد اخلاقی ir.uswr.rec.1396.97 به تصویب کمیته اخلاق دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی رسید. با کسب مجوزهای لازم و ارائه آن به مراکز اُتیسم و کلینیک‌های کاردرمانی در سرتاسر استان اصفهان، رضایت مراکز را برای همکاری در این طرح جلب کردیم. 32 کودک (9 دختر و 23 پسر) با اختلال طیف اُتیسم در محدوده سنی چهار تا دوازده سال در این مطالعه تجربی شرکت داشتند. قبل از انجام نمونه‌گیری هدف مطالعه توضیح داده شد و از مشارکت‌کنندگان رضایت آگاهانه گرفته شد. روش نمونه‌گیری به ‌صورت دردسترس انجام گرفت. در ابتدا فرم اطلاعات جمعیت‌شناختی، پرسش‌نامه گارز2 و فرم تنش والدگری آبیدین توسط تمامی مادران تکمیل شد. جهت اختصاص مادران به گروه‌های آزمایش و کنترل مادران بر اساس سن کودک، نمره گارز و تحصیلات کودکان و مادران و غیره همتاسازی شدند. سپس به روش تصادفی ساده در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. ده جلسه فیلیال‌تراپی (هر هفته یک جلسه دوساعته) برای گروه آزمایش برگزار شد. در این مدت گروه کنترل درمان‌های گذشته را ادامه می‌دادند. بعد از تکمیل مداخله، پرسش‌نامه تنش والدگری آبیدین (فرم کوتاه) توسط تمامی مادران مجددا تکمیل شد. اطلاعات به‌دست‌آمده با استفاده از آزمون آنالیز کوواریانس و تی زوجی و مستقل تحلیل شدند.یافته‌ها: جهت بررسی نرمال بودن نمرات تنش کل در مرحله پیش‌آزمون و پس‌آزمون از آزمون شاپیرو ویلک استفاده شد. نتایج تی با دو گروه مستقل نشان داد که میانگین نمره تنش کل در مرحله پیش‌آزمون در دو گروه تفاوت معنی‌دار آماری نداشت (0/679=‌p) ولی در مرحله پس‌آزمون تفاوت معنی‌دار وجود داشت (0/010‌=‌p). همچنین نتایج مربوط به آزمون تی وابسته نشان داد تفاوت بین نمرات تنش کل پیش‌آزمون و پس‌آزمون در گروه کنترل معنی‌دار نیست (0/268‌=‌p) ولی بین نمرات تنش کل پیش‌آزمون و پس‌آزمون در گروه آزمایش تفاوت معنی‌دار است (0/001‌=‌p). نتیجه آنالیزکوواریانس نشان می‌دهد نمره اولیه تنش بر نمره کل تنش در مرحله بعد از مداخله اثرگذار بوده است؛ طوری که 82 درصد پراکندگی کل را این متغیر تبیین می‌کند. همچنین بعد از کنترل نمره پیش‌آزمون تنش در نمونه‌ها، میانگین نمره تنش کل در دو گروه تفاوت معنی‌داری داشتند (0/001=‌p). ضریب اتا نشان می‌دهد مداخله می‌تواند 54 درصد از تغییرات نمره کل تنش را تبیین کند. مداخله فیلیال‌تراپی تاثیر قابل‌توجهی بر تنش کل مادران گروه آزمایش داشت. چنین تغییری در گروه کنترل مشاهده نشد.نتیجه‌گیری: روش فیلیال‌تراپی می‌تواند با بهبود عملکرد کودک و رابطه والد کودک به پذیرش بهتر کودک توسط والد کمک کند و تنش والدگری را کاهش دهد. بهبود ارتباط والد کودک موجب همدلی و نزدیکی بیشتر مادران با کودکان مبتلا به اُتیسم می‌‌شود. فیلیال‌تراپی با صرف هزینه و زمان کم، در یک‌زمان بر مادر و کودک اثر می‌گذارد و تاثیرات مثبت آن شامل حال هر دو گروه و همچنین سایر اعضای خانواده می‌‌شود. روش فیلیال‌تراپی می‌تواند به‌ عنوان مداخله‌ای مکمل به‌ تمامی کارشناسان حیطه‌ کودکان اُتیسم و مادران آنان آموزش داده شود.

The Effect of Filial Therapy on the Parenting Stress of Mothers of Children With Autism Spectrum Disorde

Objective: Autism Spectrum Disorder (ASD) is a neurodevelopmental disorder that affects the person rsquo; life. The prevalence of ASD in Iran is increasing. The complicated nature of this disorder disrupts the balance and work routines in the family, which puts a lot of stress on the entire family, especially mothers. Mental health of the mother affects all family members, including a child with ASD. On the other hand, mothers rsquo; confusion and failure in relation to their ASD child causes more stress and discomfort for them. In this study, we aimed to investigate the effect of filial therapy, as a play therapy, on the parenting stress of mothers with ASD children.Materials Methods: In this experimental study, participants were the mothers of 32 children with ASD (9 girls and 23 boys) aged 412 years referred to autism centers and occupational therapy clinics in Isfahan, Iran who were selected using a convenience sampling method. After obtaining an ethical approval from the Research Ethics Committee of the University of Social Welfare and Rehabilitation Sciences (code: IR.USWR.REC.1396.97), and necessary permissions, researchers referred to the clinics and after explaining the purpose of the study to the mothers, an informed consent was obtained from them. Then, they completed a demographic form, Gilliam Autism Rating Scale2 (GARS2), and Abidin rsquo;s Parenting Stress IndexShort Form (PSISF). Participants were randomly divided into two intervention and control groups after matching for the child rsquo;s age, GARS score, and the education of children and mothers. The intervention group received 10 sessions of filial therapy, once a week, each for two hours, while the control group continued routine treatment. After intervention, PSISF was completed by all mothers again. The collected data were analyzed by using ANCOVA, paired ttest and independent ttest. ShapiroWilk test was used to determine the normality of PSISF data distribution at Pretest and Posttest phases.Results: Paired ttest results showed that there was no statistically significant difference in the mean total parenting stress score between the two groups in the Pretest phase (P= 0.679) but it was significant in the Posttest phase (P=0.010). The results of independent ttest showed that the difference between the mean Pretest and Posttest scores of total parenting stress in the control group was not significant (P= 0.268) but it was significant in the intervention group (P=0.001). ANCOVA results showed that the Pretest score of parenting stress had an effect on the total parenting stress score after intervention such that it could explain 82% of variations in this variable. After controlling the Pretest score, the total parenting stress was significantly different in two groups (P=0.001). Eta squared value indicated that the intervention could explain 54% of changes in total parenting stress of mothers.Conclusion: Filial therapy can help better acceptance of the ASD children by their parents and reduce parenting stress by improving childparent relationships. This method can be taught as a complementary intervention to the mothers of ASD children.