اثربخشی برنامه تمرینات ادراکی حرکتی جانستون و رامون بر ارتقای مهارت‌های حرکتی درشت کودکان با آسیب بینایی: یک مطالعه کنترل‌شده تصادفی

اهداف یکپارچگی حواس مختلف با یکدیگر در قالب فعالیت‌های ادراکی حرکتی می‌تواند به ارتقای حوزه‌های مختلف رشد فیزیکی، ادراکی، شناختی و اجتماعی منجر شود. کاهش دریافت محرکات بینایی در کودکان با آسیب بینایی، رشد مهارت‌های حرکتی از قبیل مهارت‌های حرکتی درشت را با مشکل مواجه می‌کند. مطالعات محدودی در زمینه مداخلات حرکتی در این کودکان انجام شده است و چارچوب مشخصی در ارائه تمرینات نداشته‌ است. هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی برنامه درمانی ادراکی حرکتی مبتنی بر پروتکل جانستون و رامون بر ارتقای مهارت‌های حرکتی درشت کودکان 107‌ساله با آسیب بینایی است. روش بررسی در این مطالعه کارآزمایی بالینی، از 140 کودک 107 سال با آسیب بینایی در مدارس نابینایان و کم‌بینایان شهر تهران شامل مدرسه نرجس (دخترانه)، خزائلی و محبی (پسرانه)، 24 کودک دارای معیارهای ورود به مطالعه بودند و با تخصیص تصادفی به صورت 1:1 به دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شدند. برنامه ادراکی حرکتی بر مبنای پروتکل درمانی جانستون و رامون طراحی شد و با توافق بالای 75 درصدی پانل خبرگان که متشکل از 4 نفر از اعضای دپارتمان کار درمانی دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی و 1 نفر اپتومتریست دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله بود، تایید شد. گروه آزمایش این برنامه را به مدت دو ماه، هفته‌ای سه جلسه 45‌دقیقه‌ای (24 جلسه) دریافت کردند. مهارت‌های حرکتی درشت هر دو گروه در سه مرحله پیش‌آزمون، پس‌آزمون و یک ماه بعد، بدون دریافت مداخله به منظور پیگیری، به وسیله نسخه دوم آزمون عملکرد حرکتی کودکان (2mabc)؛ خرده‌آزمون‌های گرفتن و هدف‌گیری و تعادل و نسخه دوم آزمون مهارت‌های حرکتی درشت (2tgmd) و خرده آزمون‌های جابه‌جایی و کنترل شیء سنجیده شد. تحلیل داده‌ها با آزمون‌های شاپیرو ویلک، فریدمن، منویتنی، بونفرونی و معادلات برآورد تعمیم یافته و به وسیله نسخه 22 نرم افزار spss انجام گردید. سطح معنی‌داری نیز 5 درصد لحاظ شد.یافته‌ها در گروه آزمایش و کنترل (به‌ترتیب)، کودکان با میانگین سنی 1/1 ±9/2 و 1/2 ± 8/3 حضور داشتند. میانگین و انحراف معیار خرده‌آزمون گرفتن و هدف‌گیری گروه آزمایش در آزمون 2mabc، از 2/82 ±4/17 در پیش‌آزمون به 1/95 ±11/17 در پس‌آزمون و 1/62 ±10/92 در پیگیری رسیده است، ولی در گروه کنترل این عدد از 2/79 ±3/83 در پیش‌آزمون به 3/08 ± 4/25 و 2/93 ± 4/67 در پس‌آزمون و پیگیری رسیده است. میانگین و انحراف معیار خرده‌آزمون تعادل گروه آزمایش در آزمون mabc2، از 2/42 ± 6/25 در پیش‌آزمون به 2/13 ±10 در پس‌آزمون و 2/19 ± 9/92 در پیگیری رسیده است؛ درحالی‌که در گروه کنترل این تغییرات از 3/09 ± 0/50 در پیش‌آزمون به 3/46 ± 3/83 و 3/36 ± 4 در پس‌آزمون و پیگیری تغییر یافته است. میانگین و انحراف معیار خرده‌آزمون جابه‌جایی گروه آزمایش در آزمون tgmd2، از 9/34 ± 40/92 در پیش‌آزمون به 1/17 ± 47/58 در پس‌آزمون و 1/08 ± 47/42 در پیگیری رسیده است و در گروه کنترل این متغیر از 12/92 ± 35/83 در پیش‌آزمون به 13/17 ± 36/83 و 13/24 ± 37/67 در پس‌آزمون و پیگیری افزایش یافته است. میانگین و انحراف معیار خرده‌آزمون کنترل شیء گروه آزمایش در ارزیابی آزمون 2tgmd از 14/74 ± 32/50 در پیش‌آزمون به 1/24 ± 47/50 در پس‌آزمون و 1/15 ± 47/66 در پیگیری افزایش یافته است؛ درحالی‌که در گروه کنترل این متغیر از 12/93 ± 29/25 در پیش‌آزمون به 12/89 ± 30/17 و 34/ 13 ± 30/08 در پس‌آزمون و پیگیری رسیده است. در گروه آزمایش اغلب مهارت‌های حرکتی درشت افزایش معنی‌داری داشت (05/p<0). در آزمون 2-mabc، خرده‌‌آزمون‌های گرفتن-هدف‌گیری و تعادل و در آزمون 2-tgmd، خرده‌‌آزمون کنترل شیء افزایش معنی‌داری نسبت به قبل از مداخله و گروه کنترل داشتند (‌p<0/05) که این افزایش تا یک ماه بعد از مداخله باقی ماند. در آزمون 2tgmd، خرده‌آزمون جابه‌جایی در هیچ‌کدام از گروه‌ها تغییر معناداری نسبت به قبل از مداخله نداشت (p>0/05).نتیجه‌گیری به نظر می‌رسد استفاه از این برنامه درمانی ادراکی حرکتی بتواند در ارتقای مهارت‌های حرکتی درشت کودکان با آسیب بینایی تاثیر ماندگاری داشته باشد؛ بنابراین پیشنهاد می‌شود در کارهای تحقیقاتی دیگر از این برنامه در کودکان با آسیب بینایی استفاده شود.

The Effect of a Perceptual-Motor Program Based on Johnstone and Ramon Method on Gross Motor Skills of Children With Visual Impairment: A Randomized Controlled Trial

Objective: The integration of various senses with each other in the form of perceptualmotor activities can lead to the promotion of different aspects of physical, perceptual, cognitive, and psychosocial development. Decreased visual acuity in children with visual impairment makes it difficult to develop motor skills, including gross motor skills. A few studies have used perceptualmotor interventions in these children with no specific framework. The purpose of this study is to evaluate the effect of a perceptualmotor intervention based on Johnstone and Ramon rsquo;s method on the gross motor skills of children with visual impairment.Materials Methods: In this randomized controlled trial, the study population consisted of children aged 710 years with visual impairment (blind or with low vision) studying in three schools of Narjes (Girls rsquo; school), Shaid Mohebbi, and Shahid Khazaeli (Boys rsquo; schools) in Tehran City, Iran in 2018 (n=140). Of these children, 24 who had met inclusion criteria were selected and randomly assigned into two intervention (n=12) and control (n=12) groups. The perceptualmotor program was designed based on Johnstone and Ramon rsquo;s method and validated by a panel of experts that included four members of the Department of Occupational Therapy, the University of Social Welfare and Rehabilitation Sciences, and one optometrist from the Baqiyatallah University of Medical Sciences. The intervention group received the perceptualmotor program for two months, three 45min sessions per week (24 sessions in total). The gross motor skills of both groups were measured by the second edition of Movement Assessment Battery for Children (MABC2) test (aiming/catching and balance subscales) and the second edition of Test of Gross Motor Development (TGMD2) (locomotor and object control subscales) in three stages: Pretest, posttest, and 1month followup. Data analysis was performed using the ShapiroWilk test, MannWhitney U test, Friedman test, Bonferroni test, and generalized estimating equation in SPSS v. 22. The significance level was set at 0.05.Results: The mean ±SD ages of children in the intervention and control groups were 9.2 ±1.1 and 8.3 ±1.2 years, respectively. The mean ±SD scores of aiming/catching skill in the intervention group reached from 4.17 ±2.82 in the Pretest phase to 11.17 ±1.95 in the posttest and 10.92 ±1.62 in the followup phases. In the control group, the mean ±SD scores were 3.83 ±2.79 in the Pretest, 4.25 ±3.08 in the posttest, and 4.67 ±2.93 in the followup. The mean ±SD scores of the balance skill increased from 6.25 ±2.42 in the Pretest to 10 ±2.13 in the posttest and 9.92 ±2.19 in the followup phase. In the control group, the scores were 3.50 ±3.09) in the Pretest, 3.83 ±3.46) in the posttest, and 4 ±3.36) in the followup phase. The mean ±SD score of the locomotor skill was 40.92 ±9.34 in the Pretest, 47.58 ±1.17 in the posttest, and 47.42 ±1.08 in the followup phase. In the control group, these scores increased from 35.83 ±12.92 in the Pretest to 36.83 ±13.17 and 37.67 ±13.24 in the posttest and followup phases, respectively. The mean ±SD scores of object control skill increased from 32.50 ±14.74 in the Pretest to 47.50 ±1.24 in the posttest and 47.66 ±1.15 in the followup, while in the control group, the scores were 29.25 ±12.93 in the Pretest, and 30.17 ±12.89 and 30.08 ±13.34 in the posttest and followup phases. The aiming/catching, balance, and object control skills of children were significantly improved after the intervention (P<0.05), and continued after one month. In contrast, the locomotor skill was not improved after the intervention (P>0.05).Conclusion: The perceptualmotor interventional program can be useful in promoting the gross motor skills of children with visual impairment. It is suggested that this program be used in other studies on visuallyimpaired children.