اثربخشی برنامه اوقات فراغت عرش بر نیمرخ حافظه فعال دانش‌آموزان کم‌توان ذهنی آموزش‌پذیر

هدف کم توانی ذهنی، تمام جنبه های زندگی فرد را تحت تاثیر قرار می دهد. کودکان کم توان ذهنی، توان هوشی پایینی دارند، ولی شرایط آموزشی، محیط زندگی و رابطه ای که با اطرافیان، به ویژه والدین خود دارند، تاثیر مهمی در توانمندی های بالقوه آنان بر جای می گذارد. با توجه به محدودیت ها و مشکلات کودکان کم توان ذهنی در حافظه فعال، لزوم تدارک برنامه هایی که به ارتقای توانمندی این گروه از افراد در حافظه فعال بینجامد، بسیار با اهمیت است. یکی از مهم ترین عوامل در بررسی دقیق رشد شناختی و بهبود حافظه، مشارکت فعال در اوقات فراغت است. اوقات فراغت موضوع مهمی است که یکی از عناصر اصلی نیازهای انسان در زندگی امروزی را تشکیل می دهد و استفاده از برنامه اوقات فراغت غنی و متناسب، با نتایج موثری همراه است. هدف از این پژوهش، بررسی اثربخشی برنامه اوقات فراغت عرش بر نیمرخ حافظه فعال دانش آموزان کم توان ذهنی آموزش پذیر است. روش بررسی این پژوهش، مطالعه ای نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون پس آزمون و گروه کنترل است. در این پژوهش، 30 دختر کم توان ذهنی آموزش پذیر که به روش نمونه گیری تصادفی ساده از مدارس استثنایی شهر اصفهان انتخاب شده اند، شرکت داشتند و آزمودنی ها به دو گروه 15 نفری آزمایش و کنترل تقسیم شدند. گروه آزمایش، برنامه اوقات فراغت عرش را در 16 جلسه (هفته ای دو جلسه؛ هر جلسه 60 دقیقه ) دریافت کردند، در حالی که گروه کنترل، آموزشی دریافت نکردند. ابزار استفاده شده در این پژوهش، مجموعه آزمون حافظه فعال برای کودکان (2001) بود. اطلاعات به دست آمده از مقیاس مد نظر، قبل و بعد از مداخله با استفاده از تحلیل کوواریانس چندمتغیری با به کارگیری نسخه 23 نرم افزار spss تجزیه و تحلیل شد.یافته ها در ابتدا مفروضه های عادی بودن و همگنی واریانس کوواریانس متغیرها ارزیابی شد. آزمون کلموگروف اسمیرنوف حاکی از آن بود که همه متغیرها، عادی هستند (p>0/05). آزمون باکس هم فرض همگنی واریانسکوواریانس را تایید کرد. بنابراین مفرو ض های آزمون آماری تحلیل کوواریانس چند متغیری برقرار است و می توان برای تجزیه و تحلیل داده ها از این آزمون آماری استفاده کرد. نتایج تحلیل کوواریانس چندمتغیری نشان داد برنامه اوقات فراغت عرش بر نیمرخ حافظه فعال آزمودنی ها، تاثیر معناداری داشت (p<0.0001). همچنین نتایج، حاکی از اثر معنادار آموزش برنامه اوقات فراغت عرش بر خرده مقیاس های مجری مرکزی، صفحه دیداری فضایی و حلقه واج شناختی در آزمودنی ها بود (p<0.001). با توجه به مجذور اتا می توان بیان کرد به ترتیب 63، 61 و 68 درصد تغییرات هر یک از خرده مقیاس های مجری مرکزی، صفحه دیداری فضایی و حلقه واج شناختی به دلیل شرکت آزمودنی ها در برنامه اوقات فراغت عرش بود. نتیجه گیری بر اساس یافته های این پژوهش، برنامه اوقات فراغت عرش سبب بهبود نیمرخ حافظه فعال دانش آموزان کم توان ذهنی آموزش پذیر شد. بنابراین، می توان از این برنامه به منظور ارتقای توان بخشی شناختی این دانش آموزان در حوزه حافظه فعال استفاده کرد همچنین برنامه ریزی، به منظور به کارگیری برنامه اوقات فراغت عرش برای آن ها اهمیت ویژه ای دارد.

The Effectiveness of Arsh Leisure Time Program on the Profile Working Memory of Children With Educatable Intellectual Disability

Objective Intellectual Disability (ID) affects all aspect of life. Although children with ID have low intelligence, the educational environment, living environment, and relationships with their others, especially their parents, have an important effect on their potential actualization. With regard to the limitations and problems of children with ID in the working memory, it is very important to plan programs to improve their ability in working memory. One of the most important factors in the study of cognitive development and improvement of memory is active participation in the leisure time. Leisure time is an important issue and one of the main elements of human needs in today's life. The use of the rich and proportional leisure time program has been associated with effective outcomes. The present study aimed to determine the effectiveness of enriched and proportional Arsh leisure time program on the working memory profile of students with educable ID.Materials Methods The present research was a quasiexperimental study with pretest, posttest and control group. The participants were 30 female students with ID from exceptional schools in Isfahan City selected by simple random method. Subjects were divided into experimental and control groups, each group consisted of 15 students. The experimental group received 16 sessions of Arsh leisure time program (two 60minute sessions per week) and the control group did not. The instruments were working memory test battery for children (2001). The obtained data were collected through the scales before and after the training sessions. Multivariate analysis of covariance was used by SPSS (Version 23) for analyzing the data.Results First, the normality of the study variables and contingency of variance and covariance assumptions were tested. The KolmogorovSmirnov test showed that all variables were normally distributed (P>0.05). Also, the Box test confirmed the contingency of variancecovariance assumption. So, assumptions of MANCOVA test were met and it can be used for analysis of data. The results showed that Arsh leisure time program had a significant effect on the working memory (P<0.0001). The results also revealed that Arsh leisure time program had a significant effect on the central executive, visualspatial sketchpad, and phonological loop subscales in these subjects (P<0.001). It can be said that according to Eta2, respectively 63%, 61%, and 68% of variations in central executive, visualspatial sketchpad and phonological loop subscales can be explained by the participation of subjects in Arsh leisure time program.Conclusion Arsh leisure time program improved working memory of students with educable ID. So, this program can be used to enhance cognitive rehabilitation of these students in the working memory domain. Finally, the planning for providing Arsh leisure time program for these children has particular importance.