مطالعه میدانی و بررسی جامعه‌شناختی «تُرک‌محله» ساری (در چارچوب فضای اجتماعی، جرم و هویت)

چکیدههر محله بخشی از یک شهر، شهرستان و یا روستاست که ویژگی فیزیکی، نمادی، اجتماعی و اقتصادی منجر به در هم آمیختن مرزهای فضایی واجتماعی آن شده است. با وجود این واقعیت، شواهد متعددی وجود دارد که مبین هویت های محله ای در کلان‌شهرها و یا شهرهای متوسط و کوچک است. از زمان طرح نظریه های بی‌سامانی، بی ثباتی (آنومی)، کنترل اجتماعی وغیره مطالعات بسیاری در مورد رابطه بین منطقه و رفتار انحرافی گروه‌های مختلف اجتماعی انجام گرفته است. این تحقیقات رابطه بین منطقه و رفتار انحرافی را تابع شرایط خاص دانسته و به نقش محلات و همسایگی ها، خصوصاً محلات حاشیه ای، به‌لحاظ عدم دسترسی به امتیازات خاص و احساس محرومیت و ناکامی اشاره دارد. نظر به اهمیت این مسیله، تحقیق حاضر با پیگیری تحولات رخ‌داده در رویکردهای کلاسیک و متاخر برای تشخیص رابطه بین توزیع فضایی جرم و رفتار انحرافی، به بررسی این مطلب در یکی از محلات شهر ساری تحت عنوان «ترک‌محله» می پردازد. عناصر شکل‌دهی هویت و عناصر طرد اجتماعی این محله از سوی دیگران، مولفه‌هایی هستند که در این تحقیق به آنان پرداخته شده است. این بررسی با استفاده از روش کیفی و مصاحبه و مشاهده مستقیم و استفاده از دانسته‌های مطلعان محلی انجام شده و به‌منظور آگاهی بیشتر از وضعیت معیشت و زندگی اهالی محله، با 20 نفر از زنان ساکن آن طی 10 روز مصاحبه صورت گرفته است. نتایج نشان داد که اساس شکل‌گیری هویت در این محله، بیشتر بر محور جماعت‌گرایی قومی است و شکل اساسی طرد اجتماعی در این محله در انحرافات اجتماعی و جرم تبلور می‌یابد و در چرخه ای ترکیبی، با تخریب خانواده، فقر و بی ثباتی اقتصادی و شغلی تقویت می شود و تداوم می یابد.