مهلت معقول: پیشگیری از بزه‌دیدگی مکرر

نهادهای عدالت کیفری از طریق رسیدگی مناسب و بدون تاخیر غیرضروری به امور جزایی، نقش موثری را در پیشگیری از جرم و تشدید و تکرار بزه دیدگی ایفا می‌کنند. به‌علا‌وه یکی از شرایط مهم بهره‌مندی از حق دادرسی عادلانه، رسیدگی به دعاوی و شکایات، صدور حکم و اجرای آن در «اسرع وقت» است. اهمیت این امر از آن جهت است که چنانچه فرآیند کیفری بدون هیچ دلیل موجه و قانونی، دچار اطاله غیرطبیعی و غیرمنطقی شود، به‌طور قطع به اساس دادرسی عادلانه لطمه زده و آن را از هدف اصلی خود، که تضمین حقوق اصحاب دعوا از یک طرف و حقوق جامعه از طرف دیگر است، منحرف می‌سازد. ازاین‌رو تاخیر بدون دلیل در فرآیند کیفری، اعم از مرحله تحقیقات و دادرسی، هم قربانی جرم را از رسیدن به‌موقع به حقوق ازدست‌رفته خود محروم می‌سازد و هم با حقوق دفاعی جامعه ناسازگار است. و همچنین، امنیت زندگی اجتماعی، شغلی و خانوادگی و حتی روانی متهم را نیز با خطر جدی مواجه می‌کند. در مقابل، رسیدگی بدون تاخیر به قضایای کیفری نه‌تنها موجبات روشن شدن وضعیت بزهکار و بزه دیده را در مهلت معقول فراهم می کند، بلکه با توجه به اقدامات معمول دستگاه عدالت کیفری، زمینه اتخاذ تدابیر اصلاحی ـ درمانی مناسب برای بزهکار و نیز به‌کارگیری تدابیر لازم جهت حمایت مناسب تر از بزه دیده نیز فراهم خواهد شد. چنین اقداماتی اگر به‌نحو مناسب و در زمان مناسب انجام گیرند، نقش موثری در کاهش احتمال بزهکاری و بزه دیدگی مکرر خواهند داشت. در این تحقیق تلاش می‌شود که نخست، مفهوم مهلت معقول روشن شود و آن‌گاه از منظر اسناد فراملّی و ملّی، اهمیت اصل سرعت در فرآیند کیفری و ارتباط آن با پیشگیری از جرم و تکرار آن و با پیشگیری از بزه‌دیدگی دوباره قربانی جرم مورد بحث و بررسی قرار گیرد.