موانع تشکیل پرونده شخصیت در نظام کیفری ایران

به‌منظور پی‌بردن به زوایای شخصیت متهم یا مجرم و در نتیجه فردی کردن تصمیم‌های قضایی، تشکیل پرونده‌ای تحت عنوان پرونده شناسایی شخصیت در کنار پرونده قضایی، از ضروریات یک دادرسی کیفری عادلانه محسوب می‌شود. در برخی سیستم‌های حقوقی تشکیل این پرونده به‌طورصریح از سوی قانون‌گذار پیش‌بینی شده، اما در حقوق ایران تنها در مرحله اجرای مجازات حبس، تشکیل چنین پرونده‌ای مورد شناسایی قرار گرفته است. عوامل مختلفی مانع اعمال دقیق این تاسیس حقوقی و اتخاذ تصمیم‌های قضایی بر مبنای شخصیت افراد در کشورمان ‌است که به‌طورکلی می‌توان به موانع قانونی (از جمله عدم توجه قانون‌گذار به این نهاد مترقی حقوقی، جرم‌انگاری‌های بی‌حدوحصر از سوی قوه مقننه و...)، موانع قضایی (مثل ضعف آموزشی در دستگاه قضا، انتصاب قضات به شیوه غیرعلمی و...) و موانع اجرایی (همانند محدودیت در منابع مالی و زیرساخت‌ها و...) اشاره کرد. تنها راه عبور از این چالش‌ها نیز تلاش و همیاری قوای سه‌گانه (مقننه، مجریه و قضاییه) است، تا با ایجاد بستر مناسب برای اعمال صحیح چنین تاسیسات حقوقی، اجرای یک دادرسی کیفری عادلانه و کارآمد را در جامعه ممکن سازند.