ارتقای مشارکت محلی در پیشگیری از جرم

نیاز به مقابله با جرم، قدمتی همسان با شهرنشینی دارد. رشد مهاجرت به شهرها و افزایش جمعیت شهرها، با رشد امکانات دولت‌ها و تامین نظم و امنیت شهروندان، متناسب نیست. این امر سبب ایجاد مشکلات بسیاری از جمله بیکاری، فقر، ‌خشونت و ارتکاب جرم می‌شود. مسیله پیشِ‌رو این است که چگونه می‌توان مشارکت و همکاری مردمی با نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران را در پیشگیری از جرم توسعه داد. بدین ترتیب هدف اصلی، «تعیین راه‌کارهای ارتقای مشارکت محلی در پیشگیری از جرم» است. روشن‌کردن چگونگی ارتقای مشارکت محلی در پیشگیری از جرم، نیازمند شناسایی پیشگیری از جرم، پلیس و مشارکت محلی است. در این راستا، گونه‌های پیشگیری بررسی شد و بر پیشگیری غیرکیفری و زیرشاخه‌های آن، یعنی پیشگیری‌های وضعی و اجتماعی تاکید شد. در رویکردهای پلیسی، رویکرد جامعه‌محور، برگزیده ‌شد و بر پلیس محلّه که نمونه بارز پلیس جامعه‌محور است، تاکید شد. تیوری‌های پیشگیری مشارکتی و جمعی از جرم بررسی شد و تیوری کاهش فرصت ارتکاب جرم، برگزیده و بر آن تاکید شد.این پژوهش از نوع کاربردی و روش آن پیمایشی است. روش جمع‌آوری اطلاعات آن اسنادی و میدانی است. جامعه آماری این پژوهش، شهروندان تهرانی بالای 18 سال با حجم نمونه 504 نفر از مناطق شمال، جنوب، شرق،‌ غرب و مرکز تهران و خبرگان ناجا با حجم نمونه 78 نفر از کلانترها، سرکلانتری‌های تهران و سایر خبرگان است. روش نمونه‌گیری از مردم، خوشه‌ای و از خبرگان، هدفمند بوده است. اطلاعات با دو پرسش‌نامه ‌ساخته پژوهشگر گردآوری شده است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات، از آمار توصیفی و برای مقایسه داده‌ها از آزمون‌های معنی‌داری استفاده شد و از نرم‌افزار spss 17 نیز بهره برداری گردید.دستاوردهای پژوهش حکایت از آن دارد که مهم‌ترین ویژگی‌های کارکنان ناجا برای مشارکت محلی مردم با آنان در امر پیشگیری از جرم، شیوه برخورد،‌ صحت عمل، ‌وضعیت ظاهری، ارتباط با مردم و ‌آموزش آنان است. مهم‌ترین ویژگی‌های مردم برای مشارکت محلی آنان در امر پیشگیری از جرم با کارکنان ناجا، میزان آگاهی از محیط اجتماعی و سیاسی خود، نگرش آنان به عملکرد ناجا، انگیزه معنوی، میل و اراده شخصی و شیوه پیش‌بینی پیامدهای مشارکت است. دشواری‌ها و مانع‌های موجود در راه مشارکت محلی مردم در پیشگیری از جرم به نظر بعضی از پاسخ‌گویان، عبارتند از: اعتماد نداشتن برخی از مردم به پلیس،‌ نبود اطلاع‌رسانی و آگاه‌سازی صحیح مردم، برخورد نامناسب پلیس با مردم، ترس از عواقب مشارکت و نگرش منفی برخی از مردم به عملکرد پلیس. در پایان پیشنهادهایی برای ارتقای مشارکت محلی در پیشگیری از جرم، از جمله تشکیل پلیس محلّه، ایجاد سازمان‌های اجتماعی چندمنظوره و اطلاع‌رسانی و آموزش محلی و رسانه‌ای مردم داده شد.