پیشگیری از ناهنجاری‌ها و ارتقای سلامت بازار سرمایه در پرتو نظریات جرم شناسی

زمینه و هدف: توجه به سیاست جنایی بازار سرمایه (بورس و بازار اوراق بهادار ) مفید این معنی است که پاسخ‌های کنشی در قیاس با ضمانت اجراهای واکنشی و سرکوبگر اندک است. امروزه شاهد افزایش نرخ ناهنجاری‌های بازار سرمایه از یک سو و ناتوانی عدالت کیفری سزاگرا در کاهش نرخ جرائم و ناهنجاری‌های این حوزه از سوی دیگر می‌باشیم.روش: در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی، ضمن تبیین و توصیف تدابیر پیشگیرانه جامعه‌مدار و موقعیت‌مدار به تحلیل و بررسی کارکرد این دو رویکرد در پیشگیری از ناهنجاری‌های بازار سرمایه پرداخته شده است. یافته‌ها و نتایج: سیاست جنایی تقنینی در قانون بورس و بازار اوراق بهادار به منظور کنترل جرائم و ناهنجاری‌های بازار سرمایه با شناسایی دو رویکرد سرکوبگرا و پیشگیرانه ضمن رعایت اصل حداقلی حقوق کیفری و جلوگیری از گسترش بی‌رویه قلمرو حقوق کیفری در حوزه‌های مالی، به علاوه این امر به باورمندی سیاست‌گذار این حوزه از اهمیت و جایگاه مقوله پیشگیری در مهار ناهنجاریهای بازار سرمایه دارد. نتایج تحقیق به لزوم اتخاذ تدابیر پیشگیرانه جامعه‌مدار و وضعی در پیشگیری از ناهنجاری‌های این حوزه دارد. در این راستا، فرهنگ‌سازی، بهره‌مندی از کدهای اخلاقی و رفتاری، اتخاذ تدابیر آموزش‌محور از جمله تدابیر پیشگیری اجتماعی و  ایجاد شفافیت، راه‌اندازی سیستم یکپارچه و پیشرفته پایش معاملات از مولفه‌های اثربخش در کنترل و کاهش نرخ ناهنجاری‌های و نظارت بر انجام معاملات نیز از جمله تدابیر پیشگیری وضعی از ناهنجاری های بازار سرمایه است.

Prevention of anomalies and promotion of capital market health in the light of criminological theories

&Paying attention to the criminal policy of the capital market (stock exchange and securities market) is useful, which means that action responses are few compared to guaranteeing reactive and repressive performances. In 2005, in order to manage and control crimes and anomalies in the capital market, the legislator of the Stock Exchange and the stock market identified two repressive and preventive approaches while observing the minimum principle of criminal law and preventing the excessive expansion of the criminal law realm in the financial fields. In addition, the policy maker in this field believes in the importance and position of prevention in curbing capital market anomalies.In this research, using descriptiveanalytical method, while explaining and describing communitybased and situationoriented preventive measures, the function of these two approaches in preventing capital market anomalies has been analyzed.The results of the research indicate the need to adopt and apply communitybased preventive measures to prevent anomalies in this area. On the publishers, creating transparency in setting up an integrated and advanced transaction monitoring system of these measures is one of the effective components in controlling, managing and reducing the rate of anomalies in this field.