پیشگیری از کلاهبرداری سایبری در سیاست جنایی ایران با نگاهی به رویه قضایی

زمینه و هدف: کلاهبرداری سایبری طیفی جدید از جرائم است که به جهت تبلور فضایی جدید در محیط تبادل اطلاعات یا محیط سایبر شکل گرفته اند. ویژگی های این قبیل جرائم از منظر بستر جرم، موضوع مورد حمایت، مرتکب و مواردی از این قبیل سبب شده است تا رویه قضایی به ویژه در زمینه کیفرگزینی، متفاوت از دیگر جرائم به نظر برسد. روش‌شناسی: تحقیق حاضر ترکیبی از مطالعه توصیفی – تحلیلی به صورت کتابخانه ای و از طریق فیش‌برداری و همچنین، مطالعه آرایی قضایی محاکم استان تهران انجام شده است. یافته‌ها و نتیجه‌گیری: پیشگیری از کلاهبرداری سایبری از دو محور پیشگیری کیفری با عنایت به مجازات های مواد 67 قانون تجارت الکترونیکی و 741 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات و آرای محاکم کیفری انجام می شود و پیشگیری غیرکیفری از طریق پیشگیری وضعی در قالب تدابیر امنیتی دیوارهای آتشین، تدابیر پالایشی (فیلترینگ) و تدابیر نظارتی، و پیشگیری اجتماعی در قالب پیشگیری رشدمدار سایبری و پیشگیری جامعه مدار سایبری به صورت  ارائه برنامه های خانواده‌مدار، تدابیر آموزشی سایبری، بالابردن سواد رسانه ای، اطلاع‌رسانی، ارتقای پاسخگویی و شفافیت، دقت در محافظت از داده های اینترنتی انجام خواهد شد. در رویه قضایی نیز به دلیل عدم فهم یکسان قضات و عدم تخصص کافی در زمینه سایبر و عدم آگاهی از اوضاع و شرایط این جرم  موجب اختلاف و تشتت آرا در رویه عملی محاکم شده است. از این رو، ایجاد رویه واحد و به وجود آوردن وحدت رویه قضایی در رویکر پیشگیری کیفری از کلاهبرداری سایبری ضروری است. از طرفی، علاوه بر اقدا م های کیفری که قانونگذار برای این مجرمین در نظر می گیرد، باید به روش ها و اقدامات غیرکیفری نیز در جهت پیشگیری از این جرایم و جلوگیری از تکرار این گونه جرایم اقدام نمود.

Preventing Cyber Fraud in Criminal Policy with a Look at Judicial Procedure

Background and Aim: Cyber ​​fraud is a new spectrum of crimes that have been formed due to the crystallization of a new space called information exchange environment or cyber environment. The characteristics of such crimes in terms of the context of the crime, the subject matter, the perpetrator, and the like have made the judicial procedure, especially in the field of punishment, seem different from other crimes. Methodology: The present study is a combination of descriptiveanalytical study in the form of a library and through fish taking. Findings: Prevention of cyber fraud is done from two axes of criminal prevention with regard to the punishments of Articles 67 of the Electronic Commerce Law and 741 of the Islamic Penal Code of the Penal Code and noncriminal prevention through situational prevention (increasing efforts). In committing a crime, the excuses for committing a crime will be eliminated, the incitement and benefits of committing a crime will be reduced, and social prevention (cyber and cyber community) will be carried out. Conclusion: In the judicial procedure, due to the lack of equal understanding of judges and lack of sufficient expertise in the field of cyber and lack of knowledge of the situation and circumstances of this crime has caused differences and dispersal of opinions in the practical procedure of the courts, thus creating a single procedure and unity. Judicial procedure is essential in the criminal prevention of cyber fraud.