بررسی و تحلیل «ماهیت جنسیّتی» در ضرب‌المثل‌های فارسی با تاکید بر رویکرد فمینیسم اگزیستانسیالیست

«جنسیت» به‌عنوان یکی از مهم‌ترین دوگانه‌های موجود در نظام اجتماعی و ساختار فرهنگ عامّه، موضوع و مرکز توجه جامعه‌شناسان و فرهنگ‌شناسان بوده است. فمینیسم به‌عنوان یکی از شاخه‌های جامعه‌شناسی، بیش از هر رویکرد دیگری به دوگانه «زن» و «مرد» و تاثیر آن بر ساخت فرهنگی جوامع پرداخته است. فمینیست‌های اگزیستانسیالیست معتقدند که جهان‌بینی‌های مردانه از طریق ابزار فرهنگی و تشدید جامعه‌پذیری، به دنبال تحمیل «ماهیت جنسیتی» بر زنان هستند. این «ماهیت جنسیتی»، موجب می‌شود تا جامعه، رفتارهایی قالبی و هنجارهایی ساختگی و خاص را بر زنان تکلیف کند. ضرب‌المثل‌های فارسی به‌عنوان یک ابزار فرهنگی موثر و کاربردی در فرهنگ عامّه، به‌خوبی توانسته‌ است استانداردهای جنسیتی را بازتاب دهد. با تاکید بر نظریهٔ فمینیسم اگزیستانسیالیت و با روش توصیف و تحلیل کیفی ضرب‌المثل‌های موجود و شایع در زبان فارسی می‌توان گفت که فرهنگ عامّه توانسته است تقدم اصالت وجودی زنان را نادیده بگیرد. همچنین آزادی، گزینش و انتخاب زنان را کم و زیاد کرده است و وضعیت‌هایی بنیادین و رفتارهایی قالبی و ثابت را برای کنترل آنان، اعمال کرده است. فرهنگ عامّه می‌تواند مسئولیت‌پذیری و فعالیت اجتماعی زنان را از طریق ابزارهای فرهنگی، محدود و وابستگی و حس تعلق‌پذیری را نیز بر آنان تحمیل کند. فرهنگ عامّه، نظارت‌پذیری، کنترل و وابستگی عاطفی و اقتصادی زنان را تنظیم می‌کند. در این مقاله کوشش می‌شود تا یافته‌های فوق، در ارتباط با موضوع «ماهیت جنسیتی»، مورد ارزیابی و تحلیل قرار گیرد.

an analytical study of gender identity in persian proverbs: with emphasis on existentialist feminism approach

&gender& as one of the most important dualities in social and cultural structures, has been the subject and focus of sociologists and culturologists. and, feminism as one of the branches of sociology has dealt more than any other approach with the duality of &woman& and &man& and its impact on the cultural construction of societies. existentialist feminists argue that men’s worldviews seek to impose &gender identity& on women through cultural tools that lead to imposition of stereotyped behavior and special norms on women. persian proverbs, as effective and practical cultural tools in public domain, have been unable to reflect gender standards well. emphasizing the existential feminism theory and with the method of qualitative description and analysis of existing and common persian proverbs, it can be said popular culture has not only ignored the women’s existence but increased or decreased their freedom, selection and choice, and applied ways and behaviors to control them. women’s responsibility and social activity has also been limited through cultural means i.e. public culture can also impose dependence and sense of belonging on women. the same way, it can regulate, monitor and control the emotional and economic dependence of women. this article attempts to evaluate and analyze the issue of &gender identity& in persian proverbs from the point of view of existentialist feminists.