میشل دوسرتو و تاریخ‌نگاری زندگی روزمره: مواجهه‌ای خودتاملی از خلال تجربه مطالعات فرهنگی در ایران

آشنایی با میشل دوسرتو در ایران، از خلال صورت‌بندی خاصی که جان فیسک از کتاب دوسرتو، کردارهای زندگی روزمره و به ویژه دو مفهوم استراتژی و تاکتیک به دست داده، میسر شد. کاری که فیسک با آرای دوسرتو، بی‌اعتنا به بینش متاروش‌شناختی او می‌کند، جهان‌شمول‌کردن دوگانه‌های یادشده و متناظر ساختن «شیوه‌های عمل» با «شیوه‌های مصرف رسانه‌ای» است. با این حال، دوسرتو متفکری چندوجهی و غنی است که به ویژه به سبب تلاش‌های قابل اعتنایش در نقطهٔ تعاطی تاریخ‌نگاری، روان‌کاوی، الهیات، زبان‌شناسی و انسان‌شناسی، شناخته می‌شود. ایده‌ها و بینش روش‌شناختی و شناخت‌شناسانه او در حیطه تاریخ‌نگاری، به‌ویژه بحث مهم او دربارهٔ «عمل تاریخ‌نگارانه»، که تلاشی برای پیوند مطالعات تاریخی با متاتاریخ‌نگاری بوده است، می‌تواند مدخل مناسبی برای خروج از سردرگمی‌ای باشد که مطالعات زندگی روزمره در ایران را برای بدل شدن به پروژه‌ای تاریخ‌نگارانه آزار داده است. در این مقاله، نخست، مختصات «متاتاریخ‌نگاری» دوسرتو و تمایز آن با متاتاریخ‌نگاری‌هایی از سنخ کارهای هایدن وایت شرح داده می‌شود، سپس، این ملاحظات روش‌شناختی و متاروش‌شناختی در پرتو یکی از شناخته‌شده‌ترین تک‌نگاری‌های تاریخی او، تسخیر روح در لودون روشن‌تر می‌شود. در انتها و جمع‌بندی بحث، در مواجهه‌ای خودتاملی، سعی کردم تبعات دوسرتو گریزی در مطالعات فرهنگی ایران، محدودیت‌های تحلیل هم‌آیندی برای تاریخ‌نگاری زندگی روزمره و امکان‌های متاتاریخ‌نگاری دوسرتو برای رهایی از تنگناهای موجود را به بحث بگذارم.

michel de certeau and the historiography of everyday life: a self-reflective encounter through iranian cultural studies

the acquaintance with michel de certeau in iran was made possible through a specific framework derived by john fiske from certeau’s book, &the practices of everyday life,& focusing particularly on the two concepts of strategy and tactics. fiske’s approach toward certeau’s perspectives, while overlooking his methodological framework, aims at universalizing the aforementioned concepts and aligning &ways of operating& with &ways of media consumption&. nevertheless, certeau is known as a multifaceted and intellectually affluent scholar, renowned for his significant contributions at the crossroads of historiography, psychoanalysis, theology, linguistics, and anthropology. his methodological and epistemological insights into the field of historiography, especially the important discussion about &the historiographical operation& - which has been an attempt to frame historical studies within meta-historiography - can serve as a suitable foundation for further exploration. given the shift toward historiographical projects focusing on everyday life in iran, his work provides a valuable starting point. it is imperative to navigate beyond the confusion that has obstructed the study of everyday life in iran toward a historiographical undertaking. this article delves into elucidating the foundational tenets of certeau’s &meta-historiography,& distinguishing it from hayden white’s metahistorical perspectives. subsequently, these methodological and meta-methodological considerations are highlighted in light of one of his renowned historical monographs &the possession at loudun”.  furthermore, through a self-reflective engagement, i aim to explore the consequences of stepping aside from certeau within iranian cultural studies, examine the constraints of conjunctural analysis in the historiography of everyday life, and explore the potential of meta-historiography to alleviate current obstacles.