تحلیل گفتمان مقایسه‌ای نسخه‌های فارسی و ترکی آذربایجانی سرود «سلام فرمانده» با رویکرد ارتباطات میان‌فرهنگی

سرود «سلام فرمانده»، پدیده‌ای بود که به فاصله کمتر از یک‌سال از انتشار آن در ایران، توانست به حداقل 35 نسخه به زبان‌ها و گویش‌های مختلف بازتولید شود و زنجیره‌ای از ارتباطات میان‌فرهنگی را شکل دهد که در مجموع بتوان به آن به‌عنوان یک پدیده فرهنگی ارتباطی نگریست. این سرود در جمهوری آذربایجان نیز به زبان ترکی بازتولید شد. مسئله این پژوهش، بررسی تحلیل گفتمان مقایسه‌ای نسخه فارسی و ترکی با رویکرد ارتباطات میان‌فرهنگی است. روش مورد استفاده تحلیل گفتمان به روش عملیاتی پدام است. چارچوب نظری نیز مبتنی بر نظریه مذاکره بر سر هویت است. بر اساس یافته‌های این مطالعه، به‌طورکلی این سرود در خارج از مرزهای ایران، به‌خصوص برای اقلیت‌های شیعیان در قفقاز، نمودی از مقاومت فرهنگی شیعیان در برابر فرهنگ جهانی‌شده غربی، درک و بازتولید می‌شود. گروه‌های مختلف برای حفظ و انتقال هویت گروهی مذهبی خود به نوجوانان و کودکان، به بازخوانی و بازتولید این اثر روی آوردند. گفتمان حاکم بر نسخه ترکی آذربایجانی حول سه دال اساسی «معرفی امام‌زمان(عج) به نوجوانان»، «انتظار فعالانه ظهور امام‌زمان(عج)» و «ساخت آینده آذربایجان، متناسب با هویت مذهبی» تشکیل‌یافته است. در مقایسه نسخه ترکی با نسخه فارسی، دو دال اساسی «معرفی امام‌زمان (عج) به نوجوانان» و «انتظار فعالانه ظهور امام‌زمان (عج)»، که گفتمان نسخه فارسی نیز حول آن شکل یافته بود، تکرار شدند. همچنین در نسخه ترکی آذربایجانی به دو مفهوم «وجود زمینه‌های تشکیل حکومت اسلامی در آذربایجان» و «احساس تعلق به جبهه مقاومت» اشاره شده که در نسخه فارسی وجود نداشتند و برای اولین‌بار در این نسخه مطرح شده است.

a comparative discourse analysis of persian and azeri turkish versions of salam farmandeh with intercultural communication approach

the hymn &salam farmandeh& was a phenomenon that was reproduced in at least 35 copies in different languages and dialects less than a year after its first launch in iran. from the perspective of an intercultural communication that can be seen as a cultural phenomenon, this anthem was also reproduced in the language of the republic of azerbaijan. the aim of this research is to investigate the comparative discourse analysis of persian and turkish versions with an intercultural communication approach. the data analysis is based on two methods of semiotics and discourse. the theoretical framework of the research is based on the theories of diffusion and, identity negotiation.  the findings show that this hymn, in general, is understood and reproduced outside the borders of iran, especially for shia minorities in the caucasus, as a manifestation of a cultural resistance against the globalized western culture. the discourse governing the turkish version is formed around three basic aspects: &introducing imam zaman (as) to the youth&, &actively waiting for his reappearance “and &building the future of azerbaijan, according to its religious identity&. in comparing the turkish version with the persian one, the two basic meanings of &introducing imam zaman to teenagers& and &actively waiting for the appearance of imam zaman& were repeated, around which the discourse of the persian version was also formed.