تحلیل جامعه‌شناختی قهرمان‌پروری در تعاملات اجتماعی به‌مثابه تمارض اجتماعی؛ مطالعۀ موردی فیلم «قهرمان»

این مقاله با هدف اصلی کشف و افشای مضامین پنهان و آشکار تمارض اجتماعی در عمل شخصیت‌های فیلم «قهرمان»، اثر اصغر فرهادی، انجام شده است. ازآنجاکه، به‌نظر برخی منتقدان و متفکران، محتوا و مضامین سینمای ایران با مسائل و رویدادهای روز جامعه پیوند عمیقی دارد، این پژوهش، همچنین، مداقه‌ای است بر تعاملات اجتماعی و تحلیل زندگی روزمره در ایران معاصر. پژوهش حاضر به روش کیفی و با فن تحلیل محتوا انجام شده است. در این مقاله درصدد آن هستیم که دریابیم: «ما چه نیازی به برساختن قهرمان داریم؟» و «پدیده‌های تمارض اجتماعی و قهرمان‌پروری در زندگی روزمره چه ارتباطی با همدیگر دارند؟»؛ برپایۀ یافته‌های این پژوهش، پدیده‌هایی مانند تمارض اجتماعی و قهرمان‌پروری در زندگی روزمره، در رابطۀ متقابل و دیالکتیکِ کوشش و ناکامی، ناکارآمدی نهادهای اجتماعی و سیاسی، کیش فردیت، اخلاق‌گرایی ایدئولوژیک، ناامنی هستی‌شناختی و کاهش سرمایۀ اجتماعی، به تولید و بازتولید یکدیگر می‌پردازند و شاید تمارض اجتماعی و قهرمان‌پروری به‌مثابه راهبردهایی برای بقا، به‌ویژه بقای آبرو و مقبولیت اجتماعی در تعاملات و زندگی روزمره، آخرین نوع از کنش‌های اجتماعی و ابتکار عمل برای حفاظت از خود و جامعه باشند.

a sociological analysis of constructing a hero in social interactions as the social malingering: a case study of “a hero” movie

this article aims to discover and divulge the hidden and obvious themes of social malingering in the actions of characters in the movie a hero, by asghar farhadi. since, according to some critics and thinkers, the content and themes of iranian cinema have a deep connection with social issues and events, this study is an attempt to highlight social interactions and analyze everyday life in contemporary iran. the research was conducted using a qualitative method and content analysis technique. the main problems discussed here were: why do we construct a hero? what is the relationship between the phenomena of social malingering and constructing a hero in everyday life? findings show the phenomenon such as social malingering and a hero construct in everyday life, in the mutual relationship and dialectic of attempt and failure, the inefficiency of social and political institutions, individuality cult, ideological morality, ontological insecurity and the reduction of social capital among others. it seems the social malingering and constructing a hero may be strategies for survival, especially the survival of honor and social acceptability in interactions and everyday life, the last type of social action and initiative to protect oneself and society.