تحلیل رابطه میان نهاد قدرت و نهاد موزه در ایران: موردهای مطالعه،موزه‌های «ایران باستان»، «دوران اسلامی» و «انقلاب اسلامی و دفاع مقدس»

چه رابطه‌ای میان نهاد قدرت و نهاد موزه وجود دارد؟ آیا در ایرانِ امروز، موزه‌هایی با تمرکز بر موضوعات و دوران‌های مختلف تاریخی، از نظر مواد و مصالح، نحوه تنظیم و مراقبت از آن‌ها و رابطه با مخاطبان، به یک اندازه مورد توجه نهاد قدرت قرار گرفته‌اند؟ برای پاسخ به این سوال از نظریه و روش تحلیل گفتمان با تاکید بر نظریه فوکو و نیز شرح ژیلیان رز بر این نظریه استفاده شده ‌است. این مقاله، مطالعه‌ای درباره‌ آپاراتوس‌ها و تکنولوژی‌های نهادی سه موزه‌ «ایران باستان»، «دوران اسلامی» و «انقلاب اسلامی و دفاع مقدس» با رویکرد تحلیل گفتمانِ نوع دوم است. تحلیل گفتمان نوع دوم بیشتر به نهادها، رویه‌های مربوط به آنها و نحوه تولید مطالب می‌پردازد. پس از بازدید میدانی از هر سه موزه، یافته‌ها حاکی از تفاوت‌های قابل‌توجه در آپاراتوس و تکنولوژی‌های نهادی به کار رفته در آن‌هاست. نتایج نشان داد موزه‌ انقلاب اسلامی و دفاع مقدس به‌منظور مفصل‌بندیِ گفتمانِ مطلوب متولیانِ خود یعنی استکبارستیزی، مقاومت و پیشرفت در مقایسه با دو موزه‌ دیگر به متنوع‌ترین، پیشرفته‌ترین و جذاب‌ترین طرح‌ها، فضاسازی‌ها، تکنولوژی‌های نمایش، امکانات و فناوری‌های نوین تجهیز شده است. با فاصله‌ای قابل‌توجه موزه‌ دوران اسلامی قرار دارد که علت آن می‌تواند اهمیت مضاعف تاریخ ایرانِ پس از اسلام و مظاهر فرهنگی آن در مقایسه با ایران باستان برای متولیان و صاحبان قدرت باشد.

An analysis of relationship beween the Institution of power and the institution of museum in Iran

With a comparative discourse analysis of three important museums, this article tries to show the relationship between the institution of power and the institution of museum in Iran. The research question is whether or not Iranian museums on different historical topics and periods receive equal attention from the power institution, today. The method of discourse analysis is based on Foucault’s concept of power as well as a description of Gillian Rose on this theory. This research is about power apparatuses and institutional technologies in three important museums i.e., The Museum of Ancient Iran, The Islamic Museum, and The National Museum of the Islamic Revolution and Holy Defense Museum. For that matter, a second type of the discourse analysis has been used that focuses more on institutions, their related procedures, and how content is produced. Findings from field surveys of museums indicate significant differences in the apparatus and institutional technologies being used there. The results show that The National Museum of the Islamic Revolution and Holy Defense Museum articulates the discourse of its trustees such as antiarrogance, resistance, and progress in comparison with others that are equipped with the most diverse, advanced, and attractive designs, space, displaying technologies, and facilities. The Islamic Museum, by the way has its own importance for authorities because of its postIslamic Iran cultural manifestations compared to The Museum of Ancient Iran.