ریشه‌ها و پیامدهای پدیدۀ بی‌تفاوتی اجتماعی: مطالعه موردی شهروندان استان ایلام

بی‌تفاوتی، کنشی منفعلانه است که در آن، افراد از مشارکت فعال و انجام کنش‌های دگرخواهانه اجتناب کرده و در مورد مسائل جامعه، بی‌اعتنا می‌شوند. هدف از انجام این پژوهش، واکاوی پدید‌ۀ بی‌تفاوتی اجتماعی در استان ایلام و یافتن زمینه‌ها و پیامدهای آن است. این مقاله به روش کیفی، مبتنی‌بر رهیافت نظریۀ زمینه‌ای، و با بهره‌مندی از راهبردهای نمونه‌گیری هدفمند (نمونه‌گیری نظری) انجام شده است. داده‌های موردنیاز، از طریق مصاحبه با 28 نفر از صاحب­نظران و متخصصان استان ایلام به‌دست آمده و با استفاده از روش کدگذاری استراوس و کوربین، در سه مرحلۀ کدگذاری باز، محوری، و انتخابی، تجزیه‌وتحلیل شده است. برپایۀ یافته‌های پژوهش، غفلت از نقش ‏شهروندان، نوع ساختار ‏سیاسی، توقع‌های فزاینده، فردگرایی‏ خودخواهانه، زوال وفاداری ‏جمعی، بده‌‌بستان اجتماعی، نابرابری‌های ‏اجتماعی‌‌اقتصادی، و انباشتگی فقر و فلاکت، به‌عنوان شرایط علّی، تنبلی اجتماعی، ضعف در ابراز وجود، اقتصادزدگی فرهنگ، شکاف قانونی، نارسایی نظام تربیتی، آشفتگی سنت، خویشاوندگرایی، کم‌کارایی تشکل‌های مدنی، و انزواگرایی، به‌عنوان شرایط زمینه‌ای، و سرانجام، ناکارآمدی دولت، هیستری اجتماعی، و کژکارکردی رسانه‌ها، به‌عنوان شرایط مداخله‌گر مشخص شده‌اند. برپایۀ یافته‌های پژوهش، «بی‌سازمانی اجتماعی»، به‌عنوان هستۀ اصلی پژوهش به‌دست آمد که حاصل شرایط علّی، زمینه‌ای، و مداخله‌گر است.

Causes and consequences of social apathy: Case study of Ilam Province citizens

Apathy is a passive activity in which individuals avoid active engagement and altruism while lacking interest in or concern about social problems. This paper aims to analyze social apathy in Ilam province and find its causes and consequences. The study was conducted by a qualitative method according to the grounded theory approach and using purposive sampling strategies (theoretical sampling). The required data were collected through interviews with 28 participants. Data were analyzed using the Strauss and Corbin coding paradigm in three stages of open, axial, and selective coding. As the results showed, ignorance of citizens’ role, political structure, rising expectations, selfish individualism, the decline in collective loyalty, social tradeoffs, socioeconomic inequalities, and the accumulation of poverty and misery were the causal factors. Besides, the contextual factors included social loafing, nonassertiveness, economization of culture, legal gap, failure of the training system, the chaos of tradition, nepotism, lowperformance civil organizations, and isolationism. Finally, government inefficiency, collective hysteria, and media malfunction were intervening factors. As the findings of the study show, ‘social disorganization’ was the main core of the research, which results from causal, contextual, and intervening factors.