معرفی روش‌تحقیق ترکیبی برای تحلیل فرهنگ تصویری شهر؛ مورد مطالعه، نقاشی دیواری میدان ونک تهران

علیرغم وجود حجم زیاد مباحث نظری در خصوص فرهنگ تصویری، کمابیش با کمبود در روش های تحقیق و تحلیل متون تصویری به ویژه از نوع شهری آن مواجه هستیم. در مقاله حاضر روش‌تحقیق ترکیبی برای تحلیل، خوانش و ‌تفسیر متون فرهنگ تصویری شهری معرفی‌شده است. برای‌ دقیق‌ترشدن این معرفی، یکی از نقاشی‌های دیواری برجسته در شهر تهران، در قالب یک مطالعه موردی انتخاب و تحلیل شده است. تحلیل در دو ‌سطح تحلیل نشانه‌شناختی و ‌تحلیل‌گفتمان انجام گرفت: در سطح اول، از روش نشانه‌شناسی اُتول، و ‌در سطح دوم، از نظریه گفتمان لاکلو ‌و ‌موف ‌استفاده شد. ‌یافته‌های این روش ترکیبی نشان داد که نخست ‌در سطح خرد در این نقاشی دال‌هایی نظیر طبیعت، شهر، مرد و ‌زن به عنوان گره‌گاه‌های متن شناسایی و ‌روابط تقابلی آنها به شکل دوگانه‌های طبیعت (روستا)/شهر و‌ مرد/زن را برجسته کرده است؛ دوم، گفتمان‌های اصلی و ‌رقیب شناسایی‌شده در متن عبارتنداز گفتمان حفاظت از محیط زیست در برابر گفتمان رشد شهری و ‌گفتمان مردسالاری در برابر گفتمان برابری‌طلبی جنسیتی (فمنیسم) که از طریق دال‌های ویژهٔ خود در حال نزاع و ‌تخاصم و ‌اعمال هژمونی بر یکدیگر هستند. گفتمان حفاظت از محیط زیست و ‌گفتمان مردسالاری به کمک بازنمایی مثبت دال‌های کلیدی‌شان، نقش گفتمان‌های مسلّط و ‌غالب را در این متن بازی می‌کنند.

Introducing a mixed method for the analysis of urban visual culture texts: A case study on a mural at Vanak square,, Tehran

This paper aims to introduce a mixed research method for the analysis, reading, and interpretation of urban visual culture texts. To reach this goal, mural have been chosen as the most outstanding urban visual text. In order to do a case study, one of the outstanding wallpaintings located in Tehran`s Vanak square, has been selected to be analyzed by a mixed method. The analysis of the visual text has been done in two stages including semiology and discourse analysis. For the first stage, we used O`Toole`s semiotic method suitable for analyzing urban murals, and for the second stage, we employed Laclau and Mouffe`s discourse theory. Findings of the case study for the micro level showed that, key signifiers as nodal points of the text have been recognized as nature, city, man, and woman and the relationship and interaction between them have been distinguished in the form of binary oppositions such as nature (village)/city and man/woman. At the macro level, the main competitive discourses identified in the text, are Environmental Protection vs. Urban Sprawl and Masculism vs. Feminism, that are lively and actively in an antagonistic situation using their key signifiers. Finally, the dominant and hegemonic discourses through positive representation of their key signifiers can be considered as Environmental Protection and Masculism.