شهروندی‌های جدید در کنار شهروندی رسمی در فضای مجازی؛ مطالعه کنش‌های مشارکتی در عرصه عمومی اینستاگرام

استفاده از شبکه‌‍‌های مجازی، جهانی‌‌شدن فرهنگ‌های رسانه‌ای و ظهور عرصۀ عمومی فرهنگی موجب توجه به نظریه‌های شهروندی فرهنگی در توصیف مشارکت‌های شهروندی کاربران فضای مجازی شده است. در این مقاله با استفاده از این فضای نظری و روش تحلیل محتوای مردم‌نگارانه تلاش شده است تا ماهیت مشارکت‌های شهروندی کاربران جوانِ شبکه مجازی اینستاگرام و میزان انطباق این مشارکت‌ها با شهروندی ملّی ایشان بررسی شود. بر اساس یافته‌ها 69درصد محتواهای به‌اشتراک گذاشته شده در صفحه‌های عمومی جریان اصلی، صفحه‌های طنز و سرگرمی دربرگیرندۀ مضامین «فردگرایانه» بوده و اغلب در راستای علایق و دغدغه‌های فردی کاربران و تمایل آنها به لذت و سرگرمی به اشتراک گذاشته شده‌اند. به‌علاوه، این مضامین بیش از آنکه با چارچوب شهروندی ملّی منطبق باشند تابع فرهنگ‌های موجود در عرصۀ عمومی جهانی بوده‌اند. با این حال فراوانی بیشتر مضامین فردگرایانه نسبت به مضامین جمع‌گرایانه به‌معنای بی‌توجهی کامل آنان به کنش‍گری در مقیاس ملّی نبوده، به‌گونه‌ای‌که 21درصد مضامین موجود در این صفحه‌ها به شهروندی رسمی و جمع‌گرایانه اختصاص یافته است و کاربران به‌واسطه آن‍ها به تعلقات، وظایف و مسائل مرتبط با سطح ملّی بازگشته‌اند. در بخش نتیجه‌گیری ضرورت بازتعریف مفهوم مشارکت‌های شهروندی مبتنی بر اقتضائات فضای مجازی، عدم امکان اتخاذ رویکردهای مطلقاً مثبت و یا منفی به پیامدهای مشارکت‌های مجازی بر شهروندی ملی، ضرورت توجه همزمان به فرصت‌ها و آسیب‌های این فضا و نیاز به گسترش آموزش‌های مرتبط با «شهروندی فرهنگی» مورد تاکید قرار گرفته است.

New citizenship types alongside formal citizenship in the cyberspace: Studying participatory practices in the public sphere of Instagram

The use of virtual networks, the globalization of mediated cultures, and the emergence of the cultural public sphere all have led to attention being focused on cultural citizenship theories in describing citizenship participation of cyberspace users.  In this paper, using the method of ethnographic content analysis, an attempt was made to evaluate the nature of citizenship practices of young Instagram users and the extent to which these engagement are consistent with their national citizenship. According to the findings, 69% of the content shared on the mainstream public pages, humor and entertainment pages encompassed &individualistic& themes, often in line with the users’ individual interests and concerns and their tendency for happiness and fun. Moreover, these themes have complied with the cultures existing in the global public sphere rather than conforming to national citizenship. Yet, the more frequency of individualistic themes as compared to collectivist themes did not mean their complete disregard for nationalscale actions, with 21% of the themes on these pages being formal and communitycentered citizenship. Users have returned to their nationallevel belongings, responsibilities and issues through them. In the Concluding Section, the necessity of redefining the concept of citizenship based on the requirements of the cyberspace, the impossibility of adopting absolute positive or negative approaches to the consequences of virtual citizenship on national citizenship, the necessity of simultaneous attention to opportunities and threats this space poses, and the need to expand education pertinent to &cultural citizenship& were all emphasized.