واکاوی فرهنگ دانشگاهی در موسسات آموزش عالی ایران براساس نظریه داده‌بنیاد

دانشگاه مانند هر اجتماع دیگری دارای فرهنگ است؛ اما فرهنگی که درحال‌حاضر بر دانشگاه‌های ایران حاکم است، با انتظارات از فرهنگ دانشگاه به‌عنوان یک اجتماع علمی همخوانی ندارد. مقالهٔ حاضر براساس‌ دیدگاه و تجربهٔ دانشگاهیان تلاش کرده است تا با رویکردی تفسیری  به پرسش اصلی دربارهٔ چرایی و چگونگی اختلال در فرهنگ دانشگاهی ایران با استفاده از نظریه داده بنیاد پاسخ دهد. انتخاب مشارکت‌کنندگان شامل اعضای هیئت‌علمی دانشگاه‌ها و موسسات پژوهشی وابسته به وزارت علوم و وزارت بهداشت، بر اساس نمونه‌گیری نظری و تا زمان دستیابی به اشباع نظری ادامه داشته است. گردآوری داده‌ها از طریق مصاحبهٔ نیمه‌ساختاریافته شامل 17 مصاحبهٔ انفرادی و 4 مصاحبهٔ گروهی و مقوله‌بندی داده‌ها از طریق کدگذاری سه‌مرحله‌ای باز، محوری و انتخابی شامل 1900کد، 458مفهوم، 101زیرمقوله و 32مقوله اصلی به تفکیک انجام و تحلیل داده‌ها بر اساس مفهوم زمینه، ابزار تحلیلی پارادایم (شرایط، کنش‌‌برهم کنش و پیامد) و استراتژی تحلیلی ماتریس شرطی‌‌پیامدی صورت گرفته است. براساس نتایج به‌دست آمده «عدم التزام به هنجارهای آکادمیک» به‌عنوان پدیدهٔ محوری انتخاب و مدل نهایی براساس شرایط علّی و عوامل زمینه‌ای در دو سطح خرد و کلان، کنش و برهم‌کنش دانشگاهیان (مقاومت، سکوت و سوءاستفاده) و پیامدها (پیامدهای فردی، سازمانی و ملّی) حول پدیده محوری بسط داده شد. نتیجه‌گیری نهایی حاکی از تقویت و بازتولید پدیدهٔ محوری، در صورت عدم اقدام دانشگاه برای کمک به بهبود وضعیت از درون این نهاد علمی وعدم توجه به مسئولیت فردی دانشگاهیان است.

Exploration of academic culture in Iranian higher education institutions based on Grounded Theory

Like any other community, the university has its own cultural set up. But unfortunately, the culture, which is currently dominating the Iranian higher education institutions, does not meet the expectations of a scientific community. The present study, based on views and experiences of academics as well as using an interpretive approach, tries to answer the main research question as why and how such a disorder prevails in academic culture. In this qualitative study, the Grounded Theory has been applied as research methods. The selection of participants, including faculty members from higher education institutions, was based on theoretical sampling. It continued until achieving a saturation point. Data collection was done through semistructured interviews, including 17 individual and 4 group interviews. Data were categorized via threestage coding (open, axial and selective) and classified into 1900 codes, 458 concepts, 101 subcategories and 32 main categories. Further, the data analysis was carried out based on the concept of context, analytical tool paradigm (conditions, actioninteraction and consequences) and conditionalconsequential analytical strategy matrix. Based on the acquired results &nonadherence to academic norms& was selected as a central phenomenon, and the final model was based on causal conditions and contextual factors at micro and macro levels, academic interaction including resistance, silence and abuse as well as the consequences including individual, organizational and national ones. The final outcome indicates the strengthening and reproduction of the central phenomenon in case of lack of university actions to help improve the situation.