کهریزک همچون حاشیه‌ای بر متن تهران؛ مطالعه‌ای تبارشناسانه در باب فرایندهای تولیدِ فضایی کهریزک

مطالعۀ حیات شهری ذیل منطق آسیب‌شناختیِ رایجی قرار گرفته است که بر مبنای درکی خاص از حاشیه‌نشینی و مشتقاتش استوار شده است. حاشیه در این منطق رایج چیزی است بیرون از شهر و یا جزیره‌ای است جدا افتاده از متن. منطقۀ کهریزک یکی از مناطق تهران است که ذیل چنین درک آسیب‌شناختی رایجی فهمیده می‌شود؛ بی‌آنکه منطق تولید و بازتولیدش همچون حاشیه مورد بررسی قرار گیرد. مسئله اینجاست که حاشیه‌ حاشیه می‌شود. فرایند حاشیه‌شدن محور اصلیِ مطالعۀ حاضر است. مطالعۀ حاضر بنا دارد تولید و بازتولید کهریزک همچون حاشیه را در منطق روابط نیروها مورد بررسی قرار دهد. به‌این‌ترتیب، با منطقی تبار‌شناسانه به بررسی نسبت نیروها در چگونگی حاشیه‌شدنِ کهریزک پرداخته‌ایم. نتایج مطالعۀ تاریخی چهار لحظۀ مهم را پیش روی ما می‌‌‌گذارند: تاسیس کارخانۀ قند، اصلاحات ارضی، تبدیل کهریزک به بارانداز، برساخت کهریزک در تاریخ شفاهی. نسبت این چهار لحظه در فرایند تاریخی‌ تلاقی‌شان مورد بحث قرار قرار گرفته است.

Marginalization of Kahrizak: A genealogical study of Kahrizak spatial production processes

Understanding of urban life influenced by the conventional pathological logic has led to the perception of what is known as “Suburbanization” as something outside the city and as islands separate from the center. Kahrizak, as one of the suburban districts of Tehran, has strongly entangled in such an understanding. Focusing on the problem of generating Kahrizak, this study strives to show how Kahrizak has been embodied in the confluence of forces. The present study’s question is to engage in a field understanding of the forces that have provided the ground for Kahrizak to appear and emerge. Genealogy and methods of space production influence the present study in the context of social relations. The genealogical research aspect is based on its involvement in understanding the relations of forces, their becoming process, and the story of their confluence. The present study focuses on some key moments as starting points for the spatial formation of Kahrizak: moment 1) Sugar factory; moment 2) Land reform or the continuation of the fragmentation of Kahrizak space; moment 3) Creating the dock; moment 4) Kahrizak construction in Oral history.