دشواری‌های زنان برای ورود به حرفۀ دانشگاهی: مطالعه‌ای کیفی

یافته‌های مقاله نشان می‌دهد که با وجود سابقه زیاد حضور زنان در آموزش عالی ایران به‌‌عنوان عضو هیئت علمی، با تداوم شکاف جنسیتی در میان اعضای هیئت علمی روبه‌رو هستیم و هر چقدر از نردبان سلسله‌مراتب حرفه‌ای در دانشگاه بالاتر می‌رویم، این شکاف تقویت می‌شود. پرسش محوری این است که  زنان برای ورود به حرفۀ استاد‌پژوهشگری  با چه چالش‌هایی مواجه هستند و روایت آنان از طی این مسیر در بطن مناسبات جنسیتی موجود چیست؟ همچنین این مقاله به عوامل تسهیل‌گر و موانع دستیابی به این حرفه از نگاه  استاد‌پژوهشگران  زن خواهد پرداخت. رویکرد این مقاله کیفی است و از میان تکنیک‌های مختلف مورد استفاده در پژوهش کیفی برای دستیابی به اطلاعات موردنیاز، از تکنیک مصاحبهٔ عمیق استفاده شده است. در تحلیل داده‌ها از روش‌تحلیل تماتیک استفاده شده است. برای رسیدن به فهمی دقیق‌تر از ورود زنان به زندگی حرفه‌ای دانشگاهی، دانشگاه تهران و دانشگاه خلیج‌فارس بوشهر را انتخاب کرده‌ایم. بر اساس روایت مشارکت‌کنندگان پژوهش، برخوردهای تبعیض‌آمیز نسبت به زنان در برخی از جلسات جذب متقاضیان دیده می‌شود. وجود معیارهای فراآکادمیک در جلسات جذب، تغییر مداوم آیین‌نامه‌ها و تصمیمات و نیز وجود لابی‌های مردانه از دشواری‌های ورود به حرفۀ دانشگاهی است.  برخی از مسائلی که  زنان از آن به‌عنوان دشواری‌های جذب نام می‌برند، ممکن است میان زنان و مردان مشترک باشد؛ اما باید توجه داشت که در بطن مناسبات جنسیتی موجود، حتی مسائل مشترک بین زن و مرد برای هر کدام سویه و شکلی دیگرگون می‌یابد.

Difficulties for women to enter the academic career: Qualitative study

The findings of the article show that despite the long history of women as faculty members in higher education in Iran, we face a continuing gender gap among faculty members. Also, the higher we go up the ladder of professional hierarchy in the university, the stronger this gap becomes. The central question in this article is what challenges women face in entering the career of teacherresearcher and what is their narrative through this path in the midst of existing gender relations? This article will also address the facilitators as well as the barriers to achieving this career from the perspective of female teacherresearchers. The approach of this research is qualitative. Among the various techniques used in qualitative research to obtain the information required in this article, we have used the indepth interview technique and in data analysis we have used thematic analysis. To achieve a more accurate understanding of the entry of women into university professional life, we have selected the two universities of Tehran and the Persian Gulf. According to the participants of the research, discriminatory attitudes towards women are seen in some of the applicant recruitment sessions. Existence of metaacademic criteria in recruitment sessions, constant change of bylaws and decisions, as well as men’s lobbies are among the difficulties of entering the academic career. Some of the issues that women refer to as recruitment difficulties may be common to both men and women, but it should be noted that in the midst of existing gender relations, even common issues between men and women take on a different form and shape for each.