بازنمود فرهنگ و هویت ملی در هویت بصری شهر؛ مطالعۀ موردی دیوارنگاره‌های مترو تهران

دیوارنگاره‌ها نوعی گرافیک محیطی منظرساز هستند که علاوه‌بر زیباسازی و تلطیف محیط، نقش موثری در شکل‌دهی هویت بصری شهر دارند و به‌دلیل ویژگی‌های ساختاری به‌طور گسترده در محیط ایستگاه‌های مترو استفاده می‌شوند. محیط مترو یکی از پرترددترین محیط‌ها در زندگی مدرن شهری است که تاثیر به‌سزایی در تغییرات فرهنگی و هویتی جامعه ایفا می‌کند. ارزیابی نقش و جایگاه گرافیک محیطی به‌عنوان رسانه‌ای قدرتمند در شکل‌دهی و اثرگذاری بر هویت بصری شهر و همچنین بررسی نقش آن در احیای فرهنگ، هنر و هویت ملی و بومی با تجزیه‌و‌تحلیل بخشی از آثار گرافیک محیطی مترو تهران شامل تعدادی از دیوارنگاره‌های ایستگاه‌ها، ازجمله اهداف اصلی پژوهش حاضر به شمار می‌رود. تجزیه‌و‌تحلیل کمّی هفتاد دیوارنگاره از منظر ابعاد مختلف هویت ملی و ارزیابی این آثار ازنظر چگونگی بازنمایی ارکان تشکیل‌دهندۀ بعد فرهنگی هویت ملی و درنهایت تجزیه‌و‌تحلیل کمّی و کیفی این آثار ازنظر محتوایی و ساختاری، شیوه‌های پژوهشی مقالۀ حاضر محسوب می‌شوند. اطلاعات بخش نظری تحقیق به‌روش کتابخانه‌ای و با استفاده از مدارک و اطلاعات موجود و داده‌های بخش تحلیلی پژوهش به‌روش میدانی و با استفاده از ابزار مشاهده، گردآوری شده است.

Reflection of the National Culture and Identity in the City’s Visual Identity: A Case Study of Tehran Subway Murals

Murals are a kind of environmental graphic designs which in addition to adding to the environment’s beauty play a significant role in shaping the visual identity of the cities and due to their structural features are widely used in subway stations. Metro environment is one of the most crowded places in today’s modern life which has a substantial impact on the society’s cultural and identity changes. The purpose of the present study was to investigate the status and role of environmental graphics as a powerful medium in fashioning and influencing the city’s visual identity as well as its role in the revival of culture, art, and national and local identity. To this aim, 70 murals of Tehran subway stations were selected and analyzed quantitatively with respect to different dimension of national identity as well as different components of its cultural dimension. Finally, the data were analyzed both qualitatively and quantitatively based on their content and structure. The data related to theoretical part of the study were gathered through library method and using the existing documents and information and the data associated with the analytical part of the study were collected through field research and employing observational tools.