نحوه بازنمایی ایدئولوژی در روزنامه‌های داخلی و خارجی درباره برنامه هسته‌ای ایران

ایدئولوژی‌ها ساخت‌هایی معنایی هستند که در تولید، بازنمایی و تغییر روابط نابرابر قدرت نقش دارند و به‌واسطه معنا با گفتمان و زبان که ابزار تولید معناست، پیوند می‌خورند. ایدئولوژی‌ها در قالب رخدادهای گفتمانی، تولید می‌شوند و انتقال می‌یابند. عناوین خبری مطبوعات نمونه‌های این رخدادهای گفتمانی هستند. در این پژوهش در چارچوب تحلیل گفتمان انتقادی و با بهره‌گیری از مولفه‌های جامعه‌شناختی‌ ‌معنایی الگوی تحلیلی ون لیوون (1996) همچون «حذف، اظهار، پیوند زدن، ارزش‌دهی و تفکیک کردن»، به بررسی چگونگی بازنمایی ایدئولوژی‌ها درباره برنامه هسته‌ای ایران در سال 1390 در روزنامه‌های داخلی و خارجی به‌شکل تحلیلی و توصیفی پرداخته شده و بسامد استفاده از این مولفه‌ها توسط هر دو گروه از روزنامه‌ها تعیین و مقایسه گردیده است تا به این سوال پاسخ داده شود که بازنمایی ایدئولوژی در برنامه مذکور با استفاده از کدام مولفه‌های جامعه‌شناختی‌‌معنایی صورت می‌گیرد و آیا نحوه این بازنمایی و بسامد استفاده از مولفه‌ها در روزنامه‌های داخلی و خارجی یکسان است. برای این منظور 242 عنوان از دو روزنامه داخلی ایران و کیهان و دو روزنامه خارجی گاردین و واشنگتن‌پست درباره موضوع هسته‌ای ایران مورد بررسی تحلیلی و توصیفی قرار گرفت. نتایج تحلیل حاکی از این است که نوع مولفه‌های به‌کاررفته یکسان است و میزان استفاده از مولفه‌ها در روزنامه‌های ذکرشده، بیشتر در مولفه حذف، تفاوت می‌کند، اما نحوه استفاده از این مولفه‌ها متفاوت و منطبق بر ایدئولوژی و دیدگاهی است که از آن جانبداری می‌کنند. در واقع ایدئولوژی‌های متفاوت به بهره‌گیری متفاوت از مولفه‌های زبانی منجر می‌شود.

The Way of Representation of Ideology in Local and International Newspapers about Iran’s Nuclear Program

Ideology is a meaningful structure that involves in production, reproduction and changing unequal power relations. By means of meaning, ideology connects to discourse and language which is the device of meaning production. Ideologies are generated and transformed in actual discursive events. Press headlines are also discursive events. Based on critical discourse analysis and by using Van Leeuwen's theoretical framework (1996) and sociosemantic features of the framework like exclusion, inclusion, appraisement, association and differentiation, this study will try to analyze the way of representation of ideologies about Iran's nuclear program in a selection of national and international newspapers’ headlines during 20112012. By determining and comparing the frequency of the sociosemantic features during 2011 2012, this question will be answered that how ideology is represented in national and international newspapers about Iran's nuclear program by using sociosemantic features during 2011 2012, and whether the way of representation and the amount of these features are the same in both groups? To do this 242 headlines of two national newspapers, Keyhan and Iran, and two foreign newspapers, The Washington post and The Guardian were selected. Then the headlines were analyzed by using an analytical–descriptive method. The findings showed that both local and international newspapers use the same kind of features to reflect the news, but the amount of the features, especially in using of exclusion, and the way they are used, is different according to the newspaper's policy. In fact by utilizing specific features, the newspapers actually show the ideology they advocate. Actually having different ideologies have led to use the features in different ways.