مقایسه تاثیر تقویت کننده‌های پته‌ای و اجتماعی بر پیشرفت تحصیلی در درس علوم تجربی دانش‌آموزان دختر کم‌توان ذهنی

مقدمه: مطالعات گسترده‌ای در مورد اثربخشی تقویت کننده‌ها بر تغییر رفتار دانش‌آموزان انجام شده است. اما درباره میزان اثر بخشی تقویت کننده‌های پته‌ای بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان کم‌توان ذهنی تحقیق‌‌های کمی وجود دارد. با توجه به این که استفاده از تقویت کننده‌ها باعث علاقه و انگیزه دانش‌آموزان به یادگیری می‌شود، لزوم برنامه‌ریزی در اجرا و نحوه به کارگیری آن‌ها اهمیت ویژه‌ای دارد. هدف از پژوهش حاضر، مقایسه تاثیر تقویت کننده‌های پته‌ای و اجتماعی بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دختر کم‌توان ذهنی در درس علوم تجربی بود.مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر، یک مطالعه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون و گروه شاهد بود. 45 دانش‌آموز دختر پایه سوم راهنمایی کم‌توان ذهنی در این پژوهش شرکت داشتند که به روش خوشه‌ای چند مرحله‌ای از مدارس استثنایی شهرستان‌های تهران انتخاب شدند. این دانش‌آموزان به صورت تصادفی به سه گروه 15 نفری تقسیم شدند (دو گروه آزمایش و یک گروه شاهد). برای ارزیابی میزان هوش گروه‌های مورد مطالعه از wechsler's subtestsو برای ارزیابی میزان پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان از teacher made test در درس علوم تجربی استفاده شد. اطلاعات جمع‌آوری شده با استفاده از تحلیل واریانس یک طرفه و آزمون تعقیبی scheffe، در نرم‌افزار spss تحلیل شد.یافته‌ها: میانگین پس آزمون گروه‌های تقویت پته‌ای 5/17 (87/0 = sd)، تقویت اجتماعی 48/14 (13/1 = sd) و شاهد 23/13 (23/1 = sd) بود. اختلاف میانگین پیشرفت تحصیلی بین گروه‌های مورد مطالعه معنی‌دار بود [001/0 > p، 03/57 = (42، 2)f]. آزمون تعقیبی scheffe نشان داد که اختلاف میانگین گروه تقویت پته‌ای به طور معنی‌داری بیشتر از گروه تقویت اجتماعی (001/0 > p) و گروه شاهد (001/0 > p) است. همچنین اختلاف میانگین گروه تقویت اجتماعی به طور معنی‌داری بیشتر از گروه شاهد بود (04/0 > p).نتیجه‎گیری: با توجه به مطالعه حاضر، تقویت کننده‌های پته‌ای در مقایسه با تقویت کننده‌های اجتماعی و گروه شاهد در پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دختر کم‌توان ذهنی کارایی بیشتری داشتند. همچنین اثربخشی تقویت کننده‌های اجتماعی در پیشرفت تحصیلی این دانش‌آموزان بیشتر از گروه شاهد بود. بنابراین تقویت کننده‌های پته‌ای یکی از بهترین برنامه‌های تقویتی برای دانش‌آموزان کم‌توان ذهنی می‌باشد.