زمان آغاز واکداری در همخوان‌های انسدادی زبان فارسی

چکیدهمقدمه: زمان آغاز واکداری به عنوان یک سرنخ صوتی معتبر جهت افتراق همخوان‌های انسدادی واکدار و بی‌واک شناخته شده است و می‌‌تواند جهت توصیف یا طبقه‌بندی طیفی از اختلالات رشدی، عصبی- حرکتی و یا زبانی مورد استفاده قرار گیرد. مقادیر هنجار این متغیر در زبان‌های متفاوتی استخراج شده و در این مطالعه نیز مقادیر زمان آغاز واکداری در زبان فارسی (گویش معیار) به دست آمد.مواد و روش‌ها: جهت شرکت در مطالعه توصیفی- تحلیلی حاضر، 44 گوینده فارسی زبان به صورت ساده و در دسترس انتخاب شدند. آن‌ها 42 تک کلمه فارسی که با همخوان‌های انسدادی آغاز می‌شد، را دو بار خواندند. صداهای ضبط شده با نرم‌افزار praat بررسی شده و مقادیر میانگین برای زمان آغاز واکداری با تحلیل طیف صوتی و موج شکل صوتی بر حسب میلی‌ثانیه محاسبه گردید. تفاوت‌های جنسی و نیز تاثیر واکه‌ها بر زمان آغاز واکداری بررسی شد.یافته‌ها: زمان آغاز واکداری بین مردان و زنان فارسی زبان تفاوت معنی‌داری نداشت (050/0 < p). ارتباط معنی‌داری بین جایگاه تولید همخوان (050/0 > p) و واکه با زمان آغاز واکداری وجود داشت. میانگین و انحراف معیار مقادیر زمان آغاز واکداری برای واج‌های /b/، /p/، /t/، /d/، /k/، /g/ و /g/ به ترتیب برابر با (7/12) 41/12، (1/18) 27/78، (9/20) 44/89، (8/9) 63/16، (20) 73/100، (1/9) 34/30 و (69/8) 98/23 و برای دو واج‌گونه [?]، [c] به ترتیب برابر با (7/7) 6/33 و (18) 13/103 میلی‌ثانیه بود.نتیجه‎گیری: در زبان فارسی (گویش معیار)، جنسیت کاربران زبان فارسی تاثیری بر زمان آغاز واکداری همخوان‌های انسدادی آن‌ها نداشت. هر چند واکه‌های پسین و باز و جایگاه تولید خلفی، مقدار زمان آغاز واکداری را افزایش می‌داد. زمان آغاز واکداری همخوان‌های انسدادی بی‌واک در دامنه «تاخیر واکداری طولانی» قرار داشته و دمشی محسوب می‌شوند و همخوان‌های انسدادی واکدار در دامنه «تاخیر واکداری کوتاه» قرار دارند.کلید واژه‌ها: زمان آغاز واکداری، زبان فارسی، همخوان، واکه