مطالعه تطبیقی آموزش محیط زیست در کتابهای درسی علوم پایه کشورهای ایران، هند، استرالیا و ایالات متحده آمریکا

این پژوهش، آموزش محیط‌ زیست را در کتابهای علوم تجربی، شیمی و محیط ‌زیست ایران و کتابهای علوم تجربی و شیمی کشورهای آمریکا، استرالیا و هند مورد بررسی تطبیقی قرار داده است. جامعه آماری پژوهش شامل کتابهای درسی این چهار کشور بوده است. از میان روشهای مطالعه تطبیقی، روش جرج بردی به ‌کار رفته است. منبع گردآوری اطلاعات، کتابها و برنامه ‌های درسی کشورهای یاد شده بوده است که از طریق شبکه اینترنت و منابع کتابخانه ای به دست آمدند. سپس محتوا در نمون ‌برگهای متعدد به تفکیک عناصر برنامه ‌درسی و براساس مولفه های اصلی محیط ‌زیست توصیف شده، زیرمولفه ها دسته ‌بندی و محتواهای مرتبط با آنها در همه قالبهای آموزشی استخراج و بررسی شده است. نتایج این پژوهش نشان داد که هر چند در کتابهای درسی ایران، از نظر موضوعی به بیشتر مولفه های آموزش محیط ‌زیست پرداخته شده، اما محتوای آنها کمتر کاربردی است. همچنین بر اساس یافته های پژوهش محتوای محیط زیستی ارائه شده در کتابهای درسی ایران به ‌طور کلی از نوع اطلاعات و خبررسانی است و کمتر در آنها به تفکر نقاد، تجزیه و تحلیل و بررسی چندجانبه موضوعات محیط زیست پرداخته شده است. بنابراین پیشنهاد می شود محتوای محیط ‌زیست برنامه ‌درسی ایران، ضمن توجه بیشتر به موضوعات کاربردی محیط ‌زیستی، به تفکر نقاد، مهارت حل مسئله، بررسی نمونه ‌های موردی، واقعی و بومی و تجزیه و تحلیل چندبعدی رویدادهای محیط زیستی نیز بپردازد و از این منظر اصلاح و غنی سازی شود.

a comparative study of environmental education in science textbooks in iran, india, australia and the united states of america

the present research has made a comparative study of textbooks used for science and chemistry and the environment in iran and those used for science and chemistry in the united states of america, india and australia. the statistical population consisted of the textbooks used in the four countries mentioned above. george bereday’s method for comparative research has been used. the sources used for data collection have been the textbooks and curricula of the countries mentioned above, acquired by means of the internet or library resources. then, the content was categorized into sub-components in numerous checklists based on the elements of the curriculum and the main designated environmental components, and the relevant content was extracted and studied. the results of this study pointed out that, although iranian textbooks have covered most of the topics relevant to environmental education, their content is seldom practical. moreover, based on the findings of this research, the content pertaining to environmental education in iranian textbooks is generally informative and news-like in nature and very little attention has been given to critical thinking, analysis or examining environmental issues from various aspects. therefore, it is recommended that the environmental content in iranian textbooks be enriched and modified by paying attention more attention to practical topics and also critical thinking, problem-solving skills, real, domestic case studies, and the analysis of environmental events from various aspects.