شایستگیهای حرفه‌ای معلمان: گذشته، حال، آینده

مروری بر شایستگیهای حرفه‌ای مورد انتظار از معلمان از بدو شکل‌گیری تربیت معلم در ایران تا امروز و تا فردای پیش رو، هدف این مطالعه بوده است. این بررسی شامل سه دوره زمانی است. دوره گذشته مشتمل بر بنیان‌گذاری تربیت معلم تا وقوع انقلاب اسلامی بوده است؛ دوره کنونی از شکل‌گیری جمهوری اسلامی و به ویژه از مقطع تدوین سند تحول بنیادین آموزش و پرورش به بعد را شامل می‌شود و مقصود از آینده، انتظارات آتی است که به تبع تحولات پرشتابی که همه وجوه زندگی را در جوامع بشری تحت تاثیر قرار خواهد داد، معلم آینده را هم متاثر می‌سازد. بنابر اسناد در دسترس، از سالهای آغازین فعالیت تربیت معلم، تسلط بر دانش موضوعی و روش آموزش آن، شایستگی بارزی است که درخور توجه و چشمگیر می‌نماید. در دوره پس از انقلاب اسلامی و شکل‌ گیری مجدد تربیت معلم و نیز در برهه تدوین سند تحول بنیادین، تاکید بر شایستگیهای اخلاقی و نقش الگویی معلم، برجستگی بیشتری می‌یابد. شدت و سرعت تحولات آینده در همه عرصه‌های زندگی بشر، علاوه بر شایستگیهای موجود، برخورداری معلمان از شایستگیهای انسان‌گرایانه، فرادانشی و فراشناختی را بیش از پیش ضروری می‌سازد.

Teachers’ Professional Competencies: Past, Present, and Future

The purpose of this paper is to review the expected professional competencies throughout the history of teacher training in Iran. As such it covers both the past, covering the period from teacher training inception in 1918 to the Islamic revolution in 1979; and the present, since the revolution. Of course the future is covered as well, since in the light of the accelerated developments in all aspects of life, most certainly, the future teachers are influenced by such developments as well. According to the available documents, from the early years of teacher training programs, mastery of the subject matter and the methods of teaching it are the most outstanding competencies emphasized. In postrevolutionary teacher training further emphasis is put on moral competency and the role modeling of a teacher. As for the future teachers, not only the current competencies ought to be emphasized, but humanistic and metacognitive competencies become necessary.