شایستگیهای معلمی از نگاه کنشگران عرصه تربیت: نقاط اشتراک و تمایز

معلمان عنصر کلیدی موفقیت نظام آموزش و پرورش به شمار می‌ آیند و دانشگاه فرهنگیان متولی تربیت معلمان است. توصیفی روشن از شایستگیهای معلمی و تامل بر آن می ‌تواند مقدمه ای برای ورود به مدیریت و رهبری سازمانی، برنامه ‌های درسی تربیت معلم و خلق فرهنگ سازمانی متناسب با آن در دانشگاه فرهنگیان باشد. این مقاله به توصیف شایستگیهای معلمی از نگاه کنشگران در آموزش و پرورش و آموزش عالی پرداخته و در تکمیل آن، نقاط اشتراک و تمایز دیدگاه کنشگران را بررسی کرده است. داده‌ های پژوهش بر اساس طرح پژوهشی کیفی با رویکرد پدیدارشناسی و به کمک مصاحبه عمیق نیمه‌ ساختارمند گردآوری شده اند. انتخاب مشارکت کنندگان در پژوهش مبتنی بر شیوه نمونه‌ گیری هدفمند و با رعایت تنوع گروهها انجام گرفته است. مشارکت کنندگان 49 نفر از پنج گروه بودند که عبارت‌ اند از: اعضای هیات رئیسه، مدرسان، کارشناسان و دانشجویان دانشگاه فرهنگیان، همچنین اساتید دیگر دانشگاهها در حوزه آموزش و پرورش و آموزش عالی. از تحلیل داده‌ ها شش سازه شایستگیهای معلمی در حوزه ‌های دانش نظری، دانش عملی، نگاه توحیدی و زیباشناختی، باورهای حرفه ای، فردی و فراشایستگیها با 15 مولفه اصلی و 62 خرده ‌مولفه استنباط شده است. تحلیل داده‌ ها به تفکیک گروهها نشان داد که مدرسان، اعضای هیات رئیسه و کارشناسان دانشگاه فرهنگیان دربارۀ شش سازه شایستگیهای معلمی دیدگاه مشترک داشتند. گروه اساتید دیگر دانشگاهها و دانشجویان در پنج سازه شایستگیهای معلمی با سه گروه قبلی مشترک اما در سازه شایستگیهای فردی متفاوت بودند.

Teaching Competencies from the Perspective of a Group of Educational Activists: Commonalities and Differences

Since teachers are a key agent in the success of any educational system, those involved in teacher training need to have a clear description of teaching competencies, reflection upon which could be useful in organizational leadership and administration, teacher training curriculum, and creation of a compatible organizational culture. To have as broad of a spectrum of competencies as possible, a group of 49 educational activists consisting of higher education administrators, teachers, experts, and students were interviewed extensively and in a semistructured format. Data analyses revealed six constructs with 15 constituents and 62 elements. These constructs are theoretical knowledge, practical knowledge, aesthetical and Unitarian perspective, and personal and professional beliefs. Further perusal of the data showed that the administrators, teachers, and experts of the group shared view on all six constructs whereas university professors and students differed only in terms of the personal competencies.