تراکم دانش‌آموز و کیفیت تحصیلی در تهران: مطالعۀ موردی پایۀ چهارم ابتدایی

هدف اصلی این مقاله دست یافتن به شواهدی دربارۀ تاثیر شمار دانش آموزان در کلاس بر عملکرد تحصیلی آنهاست. با توجه به اهمیت کیفیت آموزش، آگاهی از واقعیت موجود دربارۀ پیامدهای افزایش یا کاهش اندازه کلاس می تواند در اتخاذ سیاستهای مناسب در زمینه توزیع و تخصیص امکانات آموزشی تعیین کننده باشد. ادبیات موجود از دو دسته آرا و عقاید تشکیل شده است. گروهی بر این عقیده اند که افزایش تراکم دانش آموزان به انحا گوناگون در آموزش اخلال ایجاد می کند که پیامد آن تنزل سطح کیفی آموزش و یادگیری است. در مقابل، عده ای دیگر معتقدند که اندکی افزایش شمار دانش آموزان تاثیر منفی بر یادگیری نمی گذارد بلکه حتی ممکن است با ایجاد جوّ رقابت بیشتر میان آنها، کیفیت تحصیلی نیز بهبود یابد. برای روشن ساختن این موضوع از نمونه ای مشتمل بر 1294 دانش آموز پایۀ چهارم مدارس عادی دولتی از همۀ مناطق شهر تهران استفاده شده است. اطلاعات دانش آموزان و خانواده هایشان با تکمیل کردن پرسشنامه گرد آمده است. روش تحلیل این مساله مبتنی بر کاربرد تابع تولید آموزشی و تخمین معادلات رگرسیونی برآمده از آن است. شواهد به دست آمده حکایت از این دارد که تراکم دانش آموزان در کلاس اثری معنادار بر معدل نمرات و نمرۀ ریاضی آنها ندارد. در مقابل، منابع خانواده اثری مهم بر کیفیت تحصیلی فرزندان می گذارد. مثلاً وجود پدر در خانواده، تحصیلات والدین، درآمد خانواده و تغذیه با شیر مادر اثر مثبت بر کیفیت آموزش دارند و فقدان پدر به دلیل فوت و بعد خانوار دارای اثر منفی هستند.

Student Concentration and Academic Quality in Tehran: Case Study of Fourth Grade

Student Concentration and Academic Quality in Tehran: Case Study of Fourth GradeV. Mehrbaani, Ph.D. * The main purpose of this research has been to help with the improvement of the quality of schooling as it relates to the number of students in classrooms and its impact on academic achievement. Considering the importance of the quality of education, knowing about the existing conditions and the consequences of increasing/decreasing the number of students per class, could impact policies in regard to the distribution and allotment of educational resources. Current literature on the subject indicate two opinions on the matter: one considers increase in the number of students detrimental to the quality of teaching and learning, while the other regards a slight increase as an agent of improvement through bringing about competition. To clarify this matter a sample of 1294 4th graders of regular public schools in Tehran completed a questionnaire on their school performance/achievement and family conditions. Data analyses indicate that student concentration has no significant effect on grade point average and on math scores. On the other hand, family resources have a significant effect on students rsquo; academic quality. For instance, the presence of father within the home, parental level of education, family income, and having been nursed by mother have a positive impact on the quality of education, while the death of father has a negative impact. Keywords: class size, teaching, school, student, family _______________________Date received: Apr. 5, 2017 Date accepted: Mar. 25, 2018* Assistant Professor of Economics, University of Tehran (Corresponding Author). vmehrbani@ut.ac.ir