بررسی تاثیر خطاهای هندسی در قطعات ماشین کاری شده بر عدم تکرارپذیری و قابلیت ابزار اندازه گیری ابعادی

عدم تکرار پذیری نتایج اندازه گیری شده یک قطعه توسط آزمایشگاه های مرجع مشکلی است که اکثرا در کارگاه های تولیدی باعث ایجاد اختلاف نظر و شک و شبهه در تنظیم دستگاههای تولیدی با نتایج ارائه شده توسط آزمایشگاهها می گردد. در این مقاله به بررسی تاثیر پارامترهای هندسی ایجاد شده در اثر ماشینکاری بر توانایی اندازه گیری ابزارهای کنترلی از طریق روش های آماری مهندسی کیفیت پرداخته می شود، بدین صورت که ابتدا قطعاتی تحت فرآیند سورخکاری و داخل تراشی قرار گرفتند، پس از اندازه گیری های دقیق قطر سوراخ، انحراف هندسی با عنوان استوانه ای بودن برابر 0.01 میلیمتر بدست آمد. سپس با دو سیستم اندازه گیری متداول گیج بادی (air gauge) و دستگاه اندازه گیری مختصات ((cmm تحت بررسی قرار گرفت و توانایی ابزارهای اندازه گیری از طریق نرم افزار مینی تب محاسبه شد. قابلیت (cg) گیج بادی در کنترل قطر سوراخ ماشینکاری شده برابر 0.27 و قابلیت دستگاه cmm در کنترل قطر مذکور برابر 0.28 است. پس از حذف پراکندگی ناشی از پارامترهای هندسی جهت محاسبه توانایی ابزارهای اندازه گیری، میزان توانایی ابزارها تا 1.20 در گیج بادی و 1.05 در دستگاه c.m.m  بهبود یافتند، لازم به ذکر است در این بررسی پس از حذف خطای قطعه کار، عدم تکرار پذیری در گیج بادی نیز از 74% به عدد 16.66% و در دستگاه اندازه گیری سه بعدی از 70.80% به 19.13% ارتقاء یافت.

investigating the effect of geometric errors of machined parts on the variation and ability of dimensional measurement tools

the non-reproducibility of the measured results of a work piece by reference laboratories is a problem that often causes differences of opinion in production workshops and doubts about the adjustment of production devices with the results provided by laboratories. in this paper, the effect of geometric parameters created by machining on the ability to measure control tools through statistical techniques of quality engineering is investigated, so that first a piece was subjected to drilling and machining, after measurements the exact diameter of the hole with geometric deviation was determined to be cylindrical error to 0.01 mm. then it was examined with two common measuring systems of air gauge and coordinate measuring machine (cmm) and the capability of the instruments was calculated as follows through the mini-tab software. capability of air gauge (cg) in measuring the diameter of hole was 0.27 and capability of cmm device in controlling the said diameter was 0.28. after removing the scattering caused by geometric parameters to calculate the ability of measuring instruments, the power of the instruments was improved to 1.20 in the wind gauge and 1.05 in the cmm and finally, by removing or reducing the geometrical error of the work piece, it should be noted that in this study, after removing the error of workpiece the lack of repeatability in the air gauge increased from 74% to 16.66% and in the coordinate measuring machine (cmm) from 70.80% to 19.13%.