ارائۀ مدل اکتشافی جهت بیان روابط بین عوامل شخصیتی، سبک‌های دلبستگی، منبع کنترل، راهبردهای مقابله‌ای و استرس ادراک شده با ادراک بیماری در مبتلایان به هموفیلی: با تاکید بر نقش میانجیِ سبک‌های تبادل اجتماعی

هدف از پژوهش حاضر ارائۀ مدل اکتشافی‌ جهت بیان روابط بین عوامل شخصیتی، سبک‌های دلبستگی، منبع کنترل، راهبردهای مقابله‌ای و استرس ادراک شده با ادراک بیماری در مبتلایان به هموفیلی، با تاکید بر نقش میانجی سبک‌های تبادل اجتماعی بود. پژوهش حاضر از نوع همبستگی مبتنی بر تحلیل مسیر است. به منظور اجرای پژوهش از بیماران عضو کانون حمایت از هموفیلی در شهر اصفهان، 450 نفر، به شیوۀ تصادفیِ ساده انتخاب شدند. ابزارهای به‌کار رفته در این پژوهش شامل پرسشنامۀ پنج‌عاملی شخصیتی نئو، مقیاس سبک‌های دلبستگی هازن و شیور، مقیاس کنترل راتر، پرسشنامۀ سبک‌های مقابله با استرس اندلر و پارکر، پرسشنامۀ استرس ادراک‌شدۀ کوهن، پرسشنامۀ ادراک بیماری و پرسشنامۀ سبک‌های تبادل اجتماعیِ لیبمن بود. نتایج پژوهش حاکی از رابطۀ خطی ویژگی‌های شخصیتی روان‌رنجوری، مسئولیت‌پذیری، برون‌گرایی و انعطاف‌پذیری، دو سبک مقابله‌ای (هیجان‌مدار، مسئله‌مدار و اجتنابی) و سبک دلبستگی ایمن با ادراک بیماری است. همچنین نتایج نشان داد ویژگی‌های شخصیتی (روان‌رنجوری، برون‌گرایی، دلپذیر بودن، انعطاف‌پذیری و مسئولیت‌پذیری)، سبک‌های مقابله‌ای (اجتنابی و هیجان‌مدار)، سبک دلبستگی (ایمن و ناایمن دوسوگرا) و منبع کنترل از طریق میانجی‌گری سبک تبادل اجتماعی انصاف با ادراک بیماری ارتباط دارند. بنابراین به منظور ارائۀ اقدامات، جهت بهبود ادراک بیمارانِ مبتلا به هموفیلی، لازم است علاوه بر توجه ویژه به ویژگی‌های شخصیتی، سبک‌های مقابله‌ای، سبک دلبستگی، منبع کنترل و استرس ادراک‌شده، متوجه سبک تبادل اجتماعی انصاف نیز بود.

Presenting an Exploratory Model to Express the Relationships among Personality Factors, Attachment Styles, Source of Control, Coping Strategies, Perceived Stress and Disease Perception in Patients with Hemophilia: with an Emphasis on the Mediating Role of Social Exchange Styles

The aim of this study was to present an exploratory model to express the relationships between a set of factors including personality factors, attachment styles, control source, coping strategies and perceived stress and disease perception in patients with hemophilia, emphasizing the mediating role of social exchange styles. The present study is a correlational study based on path analysis. In order to conduct the study, 450 patients from the Hemophilia Support Centre in Isfahan were randomly selected. The instruments used in this study included the Neo Five Personality Factor Questionnaire, the Hazen and Shaver Attachment Styles Scale, the Rutter Control Scale, the Andler and Parker Stress Coping Questionnaire, the Cohen Perceived Stress Questionnaire, the Disease Perception Questionnaire and the Libman Social Learning Exchange Questionnaire. The results indicated a linear relationship between a group of factors such as neurotic personality traits, responsibility, extraversion and flexibility, two coping styles (emotionoriented, problemoriented and avoidance) and a secure attachment style and disease perception. The results also showed personality traits (neuroticism, extraversion, pleasantness, flexibility and responsibility), coping styles (avoidance and emotionoriented), attachment style (safe and unsafe ambivalent) and source of control are related to the perception of disease through the mediating role of social exchange style fairness. Therefore, in order to provide measures to improve the perception of patients with hemophilia, it is necessary to pay special attention to personality traits, coping styles, attachment style, source of control and perceived stress in addition to fair social exchange styles.