اثربخشی برنامه تعامل مادر با کودک بر تنیدگی فرزندپروری و رابطه والدین با کودک دارای آسیب شنوایی

آسیب شنوایی یکی از پیچیده ترین آسیب های حسی است که بر تنیدگی فرزندپروری و تعامل والدکودک تاثیر دارد. برنامه تعامل والدکودک برگرفته از نظریه درمان مبتنی بر تعامل والدکودک است که شیلا آیبرگ براساس نظریه ی رفتار کنشگر، روان درمانی سنتی کودک و رشد نخستین کودک تدوین کرده است. این برنامه هم از نظریه ی دلبستگی و هم از نظریه ی یادگیری اجتماعی به منظور دستیابی به شیوه ی فرزندپروری مقتدرانه بهره جسته است. از این رو به نظر می رسد تعامل والدکودک برای آموزش نحوه تعامل صحیح با کودک و کاهش تنیدگی فرزندپروری؛ بالاخص برای گروه آسیب دیده شنوایی که دارای والدینی شنوا هستند، موثر است. والدینی که دارای فرزندی با آسیب شنوایی هستند، ارزیابی شناختی منفی از توانمندی های خود به عنوان والد دارند از این رو باعث کاهش سلامت روانی و بهزیستی والدین می شوند. مطالعه حاضر، با هدف بررسی اثربخشی برنامه آموزش تعامل مادرکودک برای مادران دارای کودک با آسیب شنوایی بر کاهش تنیدگی فرزندپروری و رابطه والدین با کودک انجام شده است. پژوهش حاضر، از نوع نیمه آزمایشی بود و در آن از طرح پیش آزمونپس آزمون و مرحله پیگیری با گروه کنترل استفاده شد. نمونه شامل 30 کودک دارای آسیب شنوایی پیش دبستانی و والدین شان بودند که به صورت هدفمند انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. برنامه تعامل والدکودک توسط پژوهشگر تدوین و طراحی گردید. این برنامه شامل تهیه نیازسنجی و تدوین یک سری مولفه های برنامه آموزش والدین (مهارت های تعامل کودک مدار و مهارت های والدگری) بود. مهارت های تعامل کودک مدار شامل جایزه دادن، تقلید، بازتاب، توصیف، اشتیاق و جلب توجه و تمرکز مدنظر قرار گرفت، و سپس مهارت های والدگری شامل صدور فرامین خوب، تشویق فرمان برداری، محروم سازی با روی صندلی قرار گرفتن به خاطر نافرمانی و ایجاد قوانین معتبر در خانه تنظیم گردید. سپس آزمودنی های گروه آزمایش برنامه تعامل والدکودک را در قالب 12 جلسه دو ساعته در طی یک ماه دریافت کردند. برای بررسی تعامل والدکودک و تنیدگی فرزندپروری از مقیاس رابطه ی والدکودک و مقیاس تنیدگی والدگری استفاده شد. یافته ها نشان داد که میانگین نمرات در تعامل والدکودک و تنیدگی فرزندپروری در پدران اثرگذار بوده؛ ولی در مادران، در مقایسه با گروه کنترل در پس آزمون در مقایسه با پیش آزمون افزایش بیشتری یافته است. نتایج این پژوهش اهمیت مشارکت والدین در برنامه آموزشی تعامل والدکودک به عنوان والددرمانگر را نشان می دهد. یافته ها همچنین اثربخشی برنامه تعامل والدکودک بر بهبود رابطه بین والدین با کودک دارای آسیب شنوایی را نیز نشان می دهد.

Effectiveness of Parent-Child Interaction Program on Parenting Stress and Parent-Hearing Impaired Child Relationship

Hearing Impairment is one of the most complicated sensory impairments that has an effect on parenting stress and parentchild interaction. Parentchild interaction program taken from parentchild interaction therapy (PCIT) theory which was developed by Sheila Eyberg resulted from her wide background on actor theory, traditional child psychotherapy and the first child development. In fact this program has used both attachment theory and social learning theory to gain access to ways of powerful parenting. So parentchild interaction is effective for a correct performance with the child and reduction of parenting stress especially for those who are hearingimpair and have parents who are not. Parents who have a child who is hearingimpaired have a negative cognitive evaluation of their abilities as parents so causing a reduction in mental health and wellbeing of parents. The present study aimed to investigate the effectiveness of educational program of parentchild interaction for mothers who have a hearingimpaired child on reduction of parenting stress and relationship of parents with the child. The present study was of semiexperimental kind and used pretest and posttest model and a followup step with control group. Sample included 30 preschool children with hearing impairment and their parents were purposefully selected and randomly put in two groups of experimental and control. Then before performing, parentchild interaction program was designed and edited by the researcher. This program included providing need assessment form and defining parent education parameters. In child directed interaction (CDI), reward, mimicry, reflection, description, enthusiasm, getting attention and in parent directed interaction (PDI) issuing good orders, encouraging discipline, punishing by standing on the chair because of disobedience and making authentic rules at home were considered. Subjects of experimental group received parentchild interaction program in 12 sessions during one month. To study parentchild interaction and parenting stress, parentchild relationship scale and parent stress scale were used. The findings showed mean of scores in parentchild interaction and parenting stress has been effective in father; but it increased more in control group in posttest in comparison with pretest in mother. The results of the study showed the importance of parents' cooperation in parentchild interaction. It seems effectiveness of parentchild interaction program showed on improving the relationship of parents with child having a hearing impairment.