تاثیر شرایط فاریاب و دیم بر عملکرد پیکر رویشی و عملکرد اسانس دو گونه دارویی مرزه خوزستانی (Satureja khuzistanica Jamzad.) و مرزه رشینگری (S. rechingeri Jamzad) در شمال خوزستان

به‌منظور مقایسه خصوصیات رشدی و عملکرد کمّی و کیفی دو گونه دارویی مرزه خوزستانی و رشینگری در واکنش به شرایط فاریاب و دیم، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار در شمال خوزستان (شهرستان اندیمشک، روستای ادریسی سفلی) در سال زراعی 92-1391 انجام شد. تیمارهای آبیاری (15 روز یک‌بار، 30 روز یک‌بار و دیم) در کرت‌های اصلی و گونه مرزه خوزستانی و رشینگری در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. صفات اندازه‌گیری شده شامل عملکرد تر و خشک، عملکرد برگ و سرشاخه گلدار، درصد و عملکرد اسانس، شاخص سطح برگ و ارتفاع بوته بودند. نتایج تجزیه واریانس صفات نشان داد که اثر تیمارهای آبیاری بر همه صفات اندازه‌گیری شده به‌جز درصد اسانس و ارتفاع بوته مرزه معنی‌دار بود. مقایسه میانگین صفات نشان داد که در هر دو گونه مرزه، با افزایش فواصل آبیاری و کشت دیم، عملکرد تر، عملکرد خشک، عملکرد برگ و سرشاخه گلدار، عملکرد اسانس و شاخص سطح برگ به‌ترتیب به‌میزان 54، 44، 55، 53 و 37 درصد در مقایسه با شاهد (آبیاری 15 روز) کاهش نشان دادند ولی به محتوای اسانس به‌میزان 6 درصد افزوده شد. در بین گونه‌ها نیز گونه خوزستانی از نظر عملکرد تر (14/3 تن در هکتار)، عملکرد خشک (82/1 تن در هکتار)، عملکرد برگ و سرشاخه گلدار (08/1 تن در هکتار) و شاخص سطح برگ (43/0) بر گونه رشینگری برتری داشت ولی گونه رشینگری از نظر درصد اسانس (7/3 درصد) و عملکرد اسانس (86/33 کیلوگرم در هکتار) بر گونه خوزستانی برتر بود.