بررسی اثر تنش غرقابی بر عملکرد و اجزای عملکرد کلزا

به‌منظور مطالعه اثر تنش غرقابی بر عملکرد و اجزای عملکرد کلزا (brassica napus l.) رقم هایولا 401 آزمایشی به‌صورت گلدانی در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با دو عامل در 3 تکرار در سال 90-1389 انجام شد. عامل اول شامل مراحل نموی (گیاهچه‌ای، ساقه‌رفتن، گلدهی و پرشدن دانه) و عامل دوم مدت اعمال تنش غرقابی (0، 3، 6 و 9 روز) در نظر گرفته شد. برای کمّی‌سازی اثر تنش غرقابی بر عملکرد و اجزای عملکرد کلزا از مدل زوال کاهشی و مدل خطی استفاده گردید. نتایج نشان داد که بیش‌ترین و کم‌ترین میزان شیب کاهش تعداد دانه، در مراحل گیاهچه‌ای و پرشدن دانه (45/1- و 94/0- در روز) به‌دست آمد. بیش‌ترین و کم‌ترین شیب کاهش عملکرد دانه در مراحل گل‌دهی و ساقه‌‌رفتن به‌ترتیب 73/1- و 6/0- در روز بود. همچنین بیش‌ترین میزان عملکرد دانه در شاهد (3/15 گرم در بوته) و کم‌ترین آن در تیمار 9 روز غرقاب مرحله گلدهی (53/0 گرم در بوته) به‌دست آمد. بیش‌ترین میزان پروتیین دانه در مرحله پرشدن دانه و 3 روز غرقاب (7/28 درصد) و کم‌ترین آن در مرحله گلدهی و 6 روز غرقاب (7/17 درصد) مشاهده گردید. همچنین درصد روغن دانه در گستره‌ای از 5/47 درصد در تیمار 6 روز غرقاب مرحله ساقه‌رفتن تا 1/32 درصد در تیمار 6 روز غرقاب مرحله گلدهی مشاهده گردید. تجزیه علیّت داده‌ها بیانگر تاثیر زیاد مستقیم و غیرمستقیم عملکرد بیولوژیک بر عملکرد گیاه تحت تنش غرقابی بود.