مطالعه توارث کارایی مصرف آب گندم نان در شرایط تنش خشکی

کارایی مصرف آب رابطه مستقیمی با عملکرد گندم دارد و در برنامه های به نژادی در نواحی تحت تاثیر تنش خشکی برای افزایش عملکرد گندم از این صفت استفاده می شود. البته هنوز، اطلاعات کمی در مورد ژنتیک کارایی مصرف آب وجود دارد. در این پژوهش با استفاده از یک تلاقی نیمه دی آلل 8 والدی ژنتیک کارایی مصرف آب گندم مطالعه شد. والدین و نتاج f1 در شرایط تنش خشکی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار کشت شدند. و صفات آب مصرفی، وزن دانه، کارایی مصرف آب، طول ریشک، تعداد پنجه بارور، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه و شاخص برداشت اندازه‌گیری شد. اثرات افزایشی و غالبیت به‌طور معنی داری در کنترل صفات نقش داشت. برای صفات آب مصرفی، وزن دانه، کارایی مصرف آب، تعداد پنجه بارور، وزن هزار دانه و شاخص برداشت اثرات غیرافزایشی نقش بیشتری داشت. بنابراین، برای به نژادی این صفات روش-هایی مانند بالک، بالک تک بذر و دابل هاپلوییدی مناسب است. درحالی‌که در کنترل ژنتیکی طول ریشک و تعداد دانه در سنبله اثر افزایشی نقش پررنگ‌تری داشت و علاوه بر رو ش های ذکر شده می توان از روش های شجره ای و یا تلاقی برگشتی برای به نژادی آنها استفاده نمود. همبستگی بالا و معنی دار (88/0=r) بین عملکرد دانه و کارایی مصرف آب نشان‌دهنده تاثیر قابل توجه این صفت بر عملکرد در شرایط تنش خشکی است. با توجه به این نتایج، گزینش برای افزایش کارایی مصرف آب باعث افزایش عملکرد در شرایط تنش خشکی خواهد شد.