ارزیابی تحمل به خشکی چند رقم کلزا بر اساس خصوصیات فیزیولوژی و زراعی در منطقه یزد

به‌منظور بررسی اثر تنش خشکی بر صفات فیزیولوژی و زراعی سه رقم کلزای پاییزه،آزمایشی به‌صورت کرت های خرد شده در قالب طرحبلوک های کامل تصادفی در منطقه یزد و در سال زراعی 91-1390 اجرا شد. در این پژوهش، آبیاری به‌عنوان عامل اصلی شامل آبیاری براساس 80 میلی متر تبخیر از سطح تشتکتبخیر کلاس a (به‌عنوان تیمار شاهد) و تنش خشکی به‌صورت قطع آبیاری از مرحلهگلدهی و ارقام کلزایlilian، cooper و savannahبه‌عنوان عامل فرعی بودند. نمونه‌برداری 7، 12 و 26 روز بعد از اعمال تنش انجام شد. نتایج نشان داد که تنشسبب کاهش معنی دار هدایت روزنه ای، رطوبت نسبی برگ (rwc)، ارتفاع بوته، تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین، وزن هزار دانه و عملکرد دانه شد و کلروفیل کل (spad) در شرایط تنش خشکی افزایش یافت. در بین ارقام مورد بررسی، در شرایط تنش خشکی، رقم lilian به واسطه هدایت روزنه ای بالا (196 میلی‌مول بر مترمربع در ثانیه)، بیشترین تعداد خورجین در بوته (300)، وزن هزار دانه (06/4 گرم) و عملکرد دانه (1411 کیلوگرم در هکتار) را تولید کرد. شاخص های میانگینهندسیقابلیتتولید (gmp) و تحمل به تنش (sti) به‌دلیل همبستگی بالا با عملکرد دانه در هر دو شرایط شاهد و تنش در گزینش رقم متحمل به خشکی و با پتانسیل تولید بالا انتخاب شدند. براساس ترسیم بای پلات حاصل از دو مولفه اصلی اول، رقم lilian علاوه بر دارا بودن شاخص های gmp و sti بالا، در هر دو محیط تنش و بدون تنش، عملکرد دانه بیشتری در مقایسه با دو رقم دیگر داشت.