اثر تنش گرمای انتهای فصل بر عملکرد، اجزای عملکرد و برخی خصوصیات مورفو-فنولوژیک ژنوتیپ های گندم در شرایط آب و هوایی اهواز

دمای بالا در مرحله گلدهی و پر شدن دانه یکی از عوامل مهم کاهنده عملکرد در بسیاری از مناطق دنیا،به‌خصوص مناطق جنوبی ایران می باشد. لذا به منظور بررسی اثر گرما برعملکرد،اجزایعملکردوهم چنینبرخی خصوصیاتمورفو-فنولوژیکگندم،آزمایشیدرسالزراعی 90-1389 در دوشرایطنرمالوتنشگرمابرروی 11 ژنوتیپ گندم شامل یاواروس، زاگرس، چمران، نیک نژاد، کوهدشت، الوند، مانتنا (رقم حساس)، m6، کاز (رقم متحمل)، گهر و durum-ch-89در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در مزرعه آزمایشی دانشگاه شهید چمران اهواز اجرا شد. نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که تنش گرما باعث کاهش معنی‏دارصفات فنولوژیکشاملتعداد روز از کاشت تا خوشه‏دهی(29 درصد) و تعداد روز از کاشت تا رسیدگی(35درصد)، صفات مورفولوژیک شامل ارتفاع بوته(31درصد)، طول پدانکل(27درصد) و عملکرد ‏بیولوژیک (37درصد)و صفات مرتبط با عملکرد دانه شامل طول سنبله با ریشک (12درصد)، طول سنبله بدون ریشک (15درصد)، تعداد سنبلچه در سنبله(15درصد)، تعداد دانه در سنبله(19درصد)، وزن هزاردانه(14درصد)، شاخص برداشت (5درصد)، تعداد سنبله در متر مربع (9درصد) و عملکرد دانه(41درصد)گردید. نتایج این تحقیق ضمن تاکید بر اهمیت صفات فنولوژیک نشان داد که تعداد دانه در سنبله و شاخص برداشت صفات مناسبی جهت غربالگری ارقام و لاین های گندم از نظر تحمل به گرمای انتهای فصل می‏باشند. ارقام کاز، چمران و الوند عملکردخود را در مواجه با تنش گرما در حد مطلوبی حفظ نمودند.این ارقام جهت کشت مستقیم در مناطق گرم و یا بکارگیری در برنامه‌های اصلاحی افزایش تحمل به گرما توصیه می‌شوند.