بررسی رقابت علف‌های‌هرز در مزرعه کلزا با استفاده ازتابع عکس وزن تک‌بوته و سطح برگ نسبی علف‌های هرز

با هدف بررسی رقابت چند‌گونه‌ای علف‌های هرز با گیاه زراعی کلزا، آزمایش مزرعه‌ای در سال زراعی 8?-138? در مزرعه نمونه آستان قدس رضوی مشهد اجرا گردید. ?? کوادرات به‌صورت تخریبی با ابعاد ??×?? سانتی‌متر در مزرعه تعیین و در دو مرحله ساقه‌دهی و گل‌دهی کلزا وزن خشک، شاخص سطح برگ و تراکم کلزا و علف‌های هرز به تفکیک گونه اندازه‌گیری و هم‌زمان در ?? کوادرات به‌صورت غیرتخریبی فقط تراکم علف‌های‌هرز به تفکیک گونه شمارش و شناسایی شدند. برای برآورد وزن خشک و سطح برگ مربوط به کوادرات‌های غیرتخریبی، بین سطح برگ یا وزن خشک اول فصل علف‌های ‌هرز و کلزا به‌عنوان متغیر وابسته و تعداد علف‌های ‌هرز به‌عنوان متغیر مستقل برای هر گونه به‌طور جداگانه تابع هایپربولیک غیرخطی برازش داده شد. برای مقایسه چگونگی رقابت و برآورد ضرایب رقابت درون‌گونه‌ای و بین‌گونه‌ای هر گونه، بین سطح برگ نسبی اول فصل به‌عنوان متغیر مستقل و عکس وزن تک‌بوته آخر فصل هر یک از علف‌های ‌هرز و کلزا به‌عنوان متغیر وابسته تابع رگرسیون خطی چندگانه برازش داده شد. نتایج رگرسیون بین عکس وزن تک‌بوته و سطح برگ نسبی برازش مناسبی (87/0=2r) برای برآورد کاهش عملکرد و ضرایب رقابتی نشان داد. در این پژوهش مشخص شد با وجود علف‌های هرز شاه‌تره (fumaria officinalis l.)، علف هفت‌بند (polygonum avicular l.)، درشتوک (malcolmia africana l.) و یولاف وحشی (avena ludoviciana l.)، تنها یولاف وحشی اثر بازدارنده بر رشد کلزا (brasssica napus l.) داشت. اثر مثبت سایر علف‌های هرز روی کلزا ناشی از اثر بازدارندگی آن‌ها روی علف هرز یولاف وحشی، قوی‌ترین رقیب کلزا بود.