مقایسه روش‌های مختلف ارزیابی پایداری ژنوتیپ‌های گندم نان در شرایط تنش خشکی

تنش خشکی یکی از مهم‌ترین عوامل محدودکننده تولید عملکرد گیاهان زراعی در دنیا است. برهم‌کنش ژنوتیپ در محیط (g×e) تحت تنش خشکی بسیار معمول بوده و پیشرفت کارهای اصلاحی را مشکل می‌سازد. برای ارزیابی این برهم‌کنش، 20 ژنوتیپ گندم نان در یک طرح بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار و 2 مکان (مکان تنش و مکان غیرتنش) در دو سال‌ زراعی مورد بررسی قرار گرفتند. پایداری ژنوتیپ‌ها با استفاده از چندین روش پایداری از جمله انحراف از خط رگرسیون و ضریب خط رگرسیون در روش ابرهارت و راسل، واریانس پایداری شوکلا، انتخاب هم‌زمان برای عملکرد و پایداری، اکووالانس ریک و روش ناپارامتری رتبه مورد ارزیابی قرار گرفت. هدف از این مطالعه مقایسه نتایج روش‌های بالا و انتخاب ساده‌ترین روش برای تعیین پایداری ژنوتیپ‌ها بود. در بیش‌تر روش‌ها ژنوتیپ‌های شماره 9 و 12 به‌عنوان پایدارترین ژنوتیپ‌ها انتخاب گردیدند. ضرایب همبستگی روش‌های مختلف تعیین پایداری ژنوتیپ‌ها با استفاده از ضریب همبستگی اسپیرمن تعیین گردید. به‌دلیل همبستگی قوی معنی‌دار بین میانگین عملکرد و میانگین رتبه و همبستگی‌های قوی و معنی‌دار بین انحراف از رگرسیون و سایر روش‌های مورد استفاده و همبستگی قوی بین این روش با روش انحراف معیار رتبه می‌توان نتیجه گرفت که روش ساده رتبه‌بندی برای تعیین پایدارترین ژنوتیپ‌ها کافی بوده است.