ارزیابی شیوه های مختلف مدیریت علف‌های هرز در کشت مستقیم برنج (oryza sativa l.)

سابقه و هدف: برنج (oryza sativa l.) یکی از محصولات اصلی غلات و غذای اصلی بیش از نیمی از جمعیت جهان است. حدود 90 درصد برنج جهان در آسیا تولید و مصرف می‌شود. ایران یکی از مناطق خشک و نیمه خشک است و به دلیل کمبود آب در بسیاری از نقاط کشور سطح زیر کشت برنج کاهش می‌یابد. کشت مستقیم برنج راه خوبی برای صرفه‌جویی در مصرف آب است. مهمترین چالش در این سیستم کشت، کنترل علف‌های هرز است. روش‌های سنتی کنترل علف‌های هرز در برنج شامل وجین دستی است، اما به دلیل کمبود نیروی کار در زمان بحرانی وجین و افزایش هزینه‌های نیروی کار، این روش کمتر رایج می‌شود. علف‌کش‌ها نقش کلیدی در کنترل علف‌های هرز دارند و امروزه به طور گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرند. بنابراین، این آزمایش به منظور ارزیابی اثربخشی شیوه‌های مختلف مدیریت علف‌های هرز برای برنج بذر مستقیم در فاصله ردیف‌های مختلف انجام شد.مواد و روش‌ها: این مطالعه به‌منظور بررسی اثر فاصله کاشت روی ردیف و کاربرد علف‌کش‌های مختلف بر کنترل علف‏های هرز و عملکرد کشت مستقیم برنج در مزرعه پژوهشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1398 اجرا شد. فاصله بین بوته‌ها در دو سطح 3 و 5 سانتی‌متر و مدیریت شیمیایی علف‌های هرز در پنج سطح شاهد عاری از علف‌های هرز، شاهد آلوده به علف‌های هرز، علف‌کش تریافامون + اتوکسی‌سولفورون با نام تجاری کانسیل اکتیو (wg 30%) به‌میزان 150 گرم، علف‌کش بیس‌پیریباک سدیم با نام تجاری نومینی (of 10%) به‌میزان 250 میلی‌لیتر و مخلوط دو علف‌کش سای هالوفوپ بوتیل (od 20%) (با نام تجاری کلین‌گر) به‌میزان 2.5 لیتر در هکتار همراه با علف‌کش بازاگران (بنتازون) به‌مقدار 3 لیتر در هکتار در مرحله 2 تا 6 برگی علف‌های هرز بودند.یافته‌ها: نتایج نشان داد فاصله ردیف کاشت اثر معنی‌داری بر صفات مورد مطالعه نداشت؛ اما نحوه مدیریت علف‌های هرز اثر معنی‌داری بر صفات مورد بررسی داشت. ارزیابی چشمی خسارت به علف هرز در دو مرحله ارزیابی (15 و 30 روز پس از سمپاشی) نشان داد که در بین تیمارها، علف‌کش تریافامون + اتوکسی‌سولفورون به‌ترتیب با 75 و 83.33 درصد کنترل علف‌های هرز برتر از سایر علف‌کش‌ها بود. کمترین میزان زیست توده علف‌های هرز در 6 هفته پس از سمپاشی (20.50 گرم در متر مربع) و 10 هفته پس از سمپاشی (20.83 گرم در متر مربع) در تیمار علف کش تریفامون + اتوکسی سولفورون مشاهده شد که با شاهد تفاوت معنی‌داری نداشت. بیشترین ارتفاع بوته‌های برنج (103.17 و 98.41 ساتی‌متر)، به‌ترتیب در تیمارهای شاهد عاری از علف‌های هرز و تیمار علف‌کش تریافامون + اتوکسی ‌سولفورون مشاهده شد. شایان ذکر است که بیشترین عملکرد بیولوژیک برنج (6244.4 و 5808.4 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد دانه برنج (به‌ترتیب 2391.18 و 2290.27 کیلوگرم در هکتار) در تیمارهای شاهد عاری از علف‌های هرز و کاربرد علف‌کش تریافامون + اتوکسی‌سولفورون مشاهده شد. با توجه به نتایج مصرف علف‌کش تریافامون + اتوکسی‌سولفورون جهت کنترل مناسب علف‌های هرز در کشت مستقیم برنج توصیه می‌شود.نتیجه‌گیری: بیشترین و کمترین ارتفاع، تعداد پنجه و طول سنبله در تیمار شاهد عاری از علف‌های هرز و تیمار شاهد آلوده به علف‌های هرز مشاهده شد. از علف‌کش‌های مورد استفاده در این آزمایش، تیمار تریافامون + اتوکسی سولفورون با کنترل بهتر علف‌های هرز، در ارتفاع بوته، تعداد پنجه، طول سنبله و تعداد دانه در سنبله نسبت به سایر علف‌کش‌ها برتری داشتنند. با توجه به نتایج آزمایش، استفاده از علف‌کش تریافامون + اتوکسی سولفورون ضمن کنترل بهتر علف‌های هرز می‌تواند عملکرد دانه را افزایش دهد.

evaluation of different weed management methods in direct seeded rice (oryza sativa l.)

background and objectives: rice (oryza sativa) is a major cereal crop and staple food for more than half of the world’s population. about 90% of the world’s rice is produced and consumed in asia. iran is one of the arid and semi arid regions and due to the lack of water in many parts of the country, the area under rice cultivation decreases. direct rice cultivation is a good way to save water. the most important challenge in this cultivation system is weed control. the traditional methods of weed control in rice include hand weeding by hoe or hand pulling, but this is becoming less common because of labour scarcity at critical time of weeding and increasing labour costs. herbicides play a key role in weed control and are used extensively today. therefore, this experiment was conducted to evaluate the effectiveness of different weed management practices for direct seeded rice at varying row spacing.materials and methods: this study was conducted to investigate the effect of planting distance on rows and herbicides on weed suppression and direct rice cultivation performance in the research farm of sari agricultural sciences and natural resources university as a factorial experiment in a randomized complete block design with three replications in 2019. distance between plants at two levels of 3 and 5 cm and chemical management of weeds in five levels of weed free (control), weed infested (control), application of trifamone + ethoxysulfuron herbicide 30% (council active) at the rate of 150 g ha 1 in stage of 2 up to 6 leaves of weeds, application of bisopiribac sodium herbicide of10% (nomini) at the rate of 250 ml ha 1 in stage of 2 to 6 leaves of weeds and application of a mixture of two herbicides halofop butyl od 20% with 2.5 liters ha 1 with basagran (bentazone) were 3 liters ha 1 in the 2 to 6 leaves stage of the weeds.results: results showed that although planting row spacing had no effect on the desired traits; however, weed management had a significant effect on the studied traits. visual evaluation of weed damage in two evaluation stages (15 and 30 days after spraying) showed that among the chemical control treatments, trifamone + ethoxysulfuron herbicide was superior to other herbicides with 75 and 83.33% weed control, respectively. the lowest weeds biomass was observed in 6 weeks after spraying (20.50 g m 2) and 10 weeks after spraying (20.83 g m 2) in trifamone + ethoxysulfuron herbicide treatment, which was not significantly different with weed free (control). the highest height of rice plants (103.17 and 98.41 cm) was observed in the complete weed control and trifamone + ethoxy sulfurone herbicide treatments, respectively. it is worth mentioning that the maximum biological yield of rice (6244.4 and 5808.4 kg ha 1) and grain yield (2391.218 and 2290.27 kg ha 1, respectively) was observed in weed free (control) and application of triafamone + ethoxysulfuron herbicide. according to the results of this experiment, the use of trifamone + ethoxysulfuron herbicide at the rate of 150 g ha 1 is recommended for proper control of weeds in direct rice cultivation.conclusion: the highest and lowest height, number of tillers and spike length were observed in weed free control treatment and weed infected control treatment. among the herbicides used in this experiment, in the treatment of triafamone + ethoxysulfuron with better weed control, in plant height, tiller number, spike length and number of seeds per spike were superior to other herbicides. according to the results of the experiment, the application of the herbicide triafamone + ethoxysulfuron, while better control of weeds, can increase grain yield.