واکنش عملکرد و اجزای عملکرد سه رقم گندم به تراکم بذر و محلول پاشی کائولین در شرایط دیم

سابقه و هدف: در بسیاری از مناطق کشور از جمله کوهدشت لرستان، میزان، توزیع و شدت نامناسب بارندگی تاثیر منفی بر تولید گیاهان زراعی مانند گندم در شرایط دیم می‌گذارد. انتخاب مناسب‌ترین رقم، ضمن افزایش تولید به اقتصاد کشاورزان منطقه کمک می-نماید. از طرفی دست‌یابی به راه‌کارهای مناسب کاربردی از جمله مواد ضد تعرق مانند کائولین جهت کاهش تعرق برای تعدیل تنش خشکی ضروری به‌نظر می‌رسد. همچنین، یکی از عوامل موثر بر افزایش عملکرد گیاه در مدیریت عملیات زراعی تغییر در تراکم کاشت گیاه زراعی می‌باشد که می‌تواند باعث تغییر در عملکرد و اجزای عملکرد شود. تراکم گیاهی یکی از مهمترین عامل‌های تعیین کننده توانایی گیاه زراعی در استفاده از منابع محیطی می‌باشد و از اهمیت ویژه ای در تولید گندم برخوردار است. به‌این منظور بررسی همزمان رقم، تراکم و کائولین به‌منظور دست‌یابی به بهترین تیمار برای شرایط دیم منطقه در این آزمایش بررسی گردید.مواد و روش‌ها: به‌منظور بررسی اثر تراکم بذر و محلول‌پاشی کائولین بر ارقام گندم دیم، پژوهشی دوساله به‌صورت فاکتوریل -اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار تحت شرایط دیم در شهرستان کوهدشت اجرا ‌شد. عامل تراکم در چهار سطح 350، 500، 650 و 800 بذر در مترمربع و عامل رقم شامل سه رقم گندم دیم کریم، کوهدشت و قابوس به‌صورت فاکتوریل در کرت‌های اصلی و محلول‌پاشی کائولین در دو سطح شاهد و محلول‌پاشی 5 درصد کائولین در کرت‌های فرعی قرار گرفت. یافته‌ها: نتایج نشان داد تراکم 500 بذر در مترمربع بدون و با محلول‌پاشی کائولین در هر دو سال اول (به‌ترتیب 2428 و 2480 کیلوگرم در هکتار) و سال دوم (به‌ترتیب 2798 و 2831 کیلوگرم در هکتار) بیشترین عملکرد دانه را نشان داد. رقم قابوس در تراکم 500 بذر در مترمربع بدون و با محلول‌پاشی کائولین (به‌ترتیب 2792 و 2802 کیلوگرم در هکتار) بیشترین عملکرد دانه را به خود اختصاص داد. روند تغییرات عملکرد دانه گندم در سال دوم آزمایش نشان داد که عملکرد دانه با افزایش تراکم بذر از یک رابطه چند جمله‌ای معنی‌دار در هر سه رقم کریم، کوهدشت و قابوس پیروی نمود؛ بطوری‌که با افزایش تراکم از 350 به 500 بذر در متر مربع تغییر معنی‌داری نداشت و با افزایش بیشتر تراکم کاهش یافت. رقم کوهدشت بدون محلول‌پاشی کائولین بیشترین میزان پروتئین دانه (12.30 درصد) را داشت.نتیجه‌گیری: در مجموع رقم قابوس در تراکم 500 هزار بذر در هکتار از بیشترین عملکرد دانه برخوردار بود که برای منطقه قابل توصیه است. محلول‌پاشی کائولین تحت شرایط این آزمایش نقش مثبتی در تولید کمی و کیفی گندم ایفا ننمود.

the reaction of yield and yield components of three wheat cultivars to seed density and kaolin foliar application in dry conditions

introduction: in many regions of the country, including lorestan highlands, the amount, distribution and intensity of rainfall has a negative effect on the production of crops such as wheat in rainy conditions. choosing the most suitable cultivar helps the economy of farmers in the region while increasing production. on the other hand, it seems necessary to find suitable practical solutions, including antiperspirant materials such as kaolin, to reduce perspiration and adjust the drought stress. also, one of the effective factors for increasing plant yield in the management of agricultural operations is the change in the planting density of agricultural plants, which can cause changes in yield and yield components. plant density is one of the most important factors determining the ability of crops to use environmental resources and is of particular importance in wheat production. for this purpose, the cultivar, density and kaolin were investigated simultaneously in order to achieve the best treatment for the dry conditions of the region in this experiment.materials and methods: in order to investigate the effect of seed density and kaolin foliar application on rainfed wheat cultivars, a two-year factorial-split plot research was conducted in the form of randomized complete block design with four replications under rainfed conditions in kohdasht city. . the density factor at four levels of 350, 500, 650 and 800 seeds per square meter and the variety factor including three varieties of rainfed wheat, karim, koohdasht and qaboos, factorially in the main plots and kaolin foliar application in two control and foliar application levels. 5% of kaolin was placed in sub-plots.results: the results showed that the density of 500 seeds per square meter without and with kaolin spraying was the highest in the first two years (respectively 2428 and 2480 kg per hectare) and the second year (respectively 2798 and 2831 kg per hectare). it showed the yield of the seed. qaboos variety at a density of 500 seeds per square meter without and with kaolin application (2792 and 2802 kg/ha respectively) had the highest seed yield. the trend of changes in wheat grain yield in the second year of the experiment showed that grain yield followed a significant polynomial relationship with increasing seed density in all three cultivars karim, koohdasht and qaboos; so that there was no significant change with the increase in density from 350 to 500 seeds per square meter and it decreased with further increase in density. koohdasht cultivar without kaolin application had the highest amount of seed protein (12.30%).conclusion: qaboos cultivar had the highest seed yield at a density of 500,000 seeds per hectare, which is recommended for the region. kaolin spraying under the conditions of this experiment did not play a positive role in the quantitative and qualitative production of wheat.