مطالعه تنوع و تراکم گونه‌ای بانک بذر علف‌های هرز در نظام‌های زراعی تولید پیاز (allium cepa l.)

سابقه و هدف: با شناسایی بانک بذر علف‌های‌هرز می‌توان به ترکیب و تراکم گونه‌ای بانک بذر و فلور علف‌های‌هرز در طول فصل زراعی پی‌برد و در انتخاب بهترین زمان و روش مناسب جهت مبارزه موثر بذرهای علف‌های‌هرز موجود در خاک دقت لازم را داشت. از آنجایی که کشت ممتد یک گیاه در زمین زراعی باعث افزایش بانک بذر علف‌های‌هرز می‌گردد لذا به‌منظور وصف جوامع گیاهی سطح زمین و ارزیابی هر گونه تغییرات در آن‌ها نیاز به شناخت و بررسی بانک بذر خاک می‌باشد در واقع با شناخت بانک بذر می‌توان به کنترل علف‌های ‌هرز آینده در مزرعه کمک نمود و از طریق آن روی عملیات مدیریتی بهتر تمرکز کرد. این پژوهش به‌منظور بررسی اثر تداوم تک‌کشتی پیاز بر تراکم و تنوع علف های هرز بوم ‌نظام‌های زراعی منطقه جیرفت انجام شد. مواد و روش نمونه‌‌ برداری بانک بذر علف‌های‌ هرز از دو عمق 20-0 و 40-20 سانتی‌متری خاک به روش سیستماتیک تصادفی صورت گرفت. تراکم و تنوع بانک بذر علف‌های‌هرز به روش جوانه‌زنی در شرایط گلخانه‌ای تعیین گردید. جامعه مورد مطالعه شامل نمونه‌های خاک از چهار نظام زراعی تک‌کشتی پیاز با تداوم‌های کم‌تر از سه سال (s1)، بین سه تا پنج سال (s2)، بین پنج تا هشت سال (s3) و بیش‌تر از هشت سال (s4) و آیش طولانی مدت (f) بود. برای مقایسه‌ی شاخص‌های مختلف تنوع و غنا در نظام‌های مختلف تک‌کشتی پیاز از آزمون lsd استفاده شد.نتایج و بحثدر هر دو عمق20-0 و 40-20 سانتی‌متر بیش‌ترین تراکم مربوط به علف‌هرز آفتاب‌پرست (heliotropium europium l.) بود. شمار کل بذرهای جوانه‌زده در شرایط گلخانه‌ای در نظام‌های تک‌کشتی پیاز و آیش در عمق 0 تا 20 حدود 4140 عدد بذر در متر‌مکعب خاک بود که در این عمق نظام‌های زراعی f و s4 به ترتیب با میانگین 221 و 1704 بذر در متر‌مکعب دارای کم‌ترین و بیش‌ترین تعداد علف‌هرز بودند و عمده بذرها در این عمق مشاهده شد. در عمق 4020 سانتی‌متر شمار 2049 عدد بذر در متر‌مکعب خاک مشاهده گردید. در این عمق نظام‌های زراعی s4 و f به ترتیب با میانگین 830 و 143 دارای بیش‌ترین و کم‌ترین تعداد علف‌هرز بودند. همچنین نتایج نشان داد تداوم‌های تک‌کشتی پیاز در هر دو عمق روی شاخص‌های تنوع و غنای گونه ای علف‌های‌هرز اثر معنی‌داری داشت و نظام‌های زراعی s4 و f به ترتیب دارای بیش‌ترین و کم‌ترین تنوع و غنا بودند. در واقع با افزایش تداوم تک‌کشتی پیاز تراکم علف‌های‌هرز افزایش یافت. نتیجه‌گیری از آنجایی که تراکم بذرهای علف‌های‌هرز در زمین‌های تحت کشت مداوم بیش‌تر از آیش است و نسبت بالاتری از بذرها در لایه سطحی خاک تجمع می‌یابند لذا با اجرای تناوب مناسب می‌توان تراکم بذور را در بانک بذر کاهش داد. بنابراین توصیه می‌شود به‌جای کشت ممتد یک گیاه زراعی، از تناوب‌های زراعی با مجموعه متنوعی از گیاهان زمستانه و بهاره استفاده کرد که با افزایش تنوع، شرایط مناسبی برای کنترل بهتر و قطع سیکل زیستی علف‌های‌هرز فراهم می‌کند.

Study of diversity and density of weed seed bank species in onion production cropping systems

Background and objectivesBy identifying the weed seed bank can be ascertained to the composition and density of weed seed bank species and flora during the growing season and in choosing the best time and method for effective control of weed seeds in the soil was careful. Since continuous cultivation of a plant in the farm increased the seed bank of weeds, therefore, in order to describe the plant communities of the farm surface and evaluate any changes in them, it is necessary to know and study the soil seed bank. In fact, knowing the seed bank can help control future weeds on the farm and focus on better management operations. This study was conducted in order to evaluate the effect of onion monoculture continuing on weed density and diversity in the conventional agroecosystems of Jiroft region.Materials and methodsWeed seed bank sampling was performed from two soil depths of 020 and 2040 cm by systematic random method. Density and diversity of weed seed bank were determined by germination method in greenhouse conditions. The study population were includes soil samples from four onion monoculture crops with a duration of less than three years (S1), between three to five years (S2), between five to eight years (S3) and more than eight years (S4) and long period fallow system (F). Analysis of variance of data related to different indices and comparison of different indices of diversity and richness in different onion monoculture systems were calculated by Duncan test.Results and discussionAt both 020 and 2040 cm depths, the highest density was related to chameleon weeds. The total number of germinated seeds in greenhouse conditions in fallow and onion monoculture systems at depths of 0 to 20 was about 4140 seeds in m3 of soil that at this depth, F and S4 cropping systems had the lowest and highest number of weeds with an average of 221 and 1704 seeds in m3, respectively, and the majority of seeds were observed at this depth. At a depth of 2040 cm, 2049 seeds in m3 of soil were observed. At this depth, S4 and F cropping systems with the average of 830 and 143 seeds had the highest and lowest number of weeds, respectively. Also, the results showed that continuous onion monoculture at both depths had a significant effect on weed diversity and species richness indices and S4 and F cropping systems had the highest and lowest diversity and richness, respectively. In fact, weed density increased with increasing continuous onion monoculture.ConclusionBecause the density of weed seeds in fields under continuous cultivation is higher than fallow and a higher proportion of seeds accumulate in the surface layer of the soil. So, seed density can be reduced in the seed bank with proper rotation. Therefore, it is recommended to use crop rotations with a diverse collection of winter and spring plants instead of continuous cultivation of a crop that by increasing diversity, it provides suitable conditions for better control and interruption of weed life cycle.