اثر کشت مخلوط با جو(hordeum vulgare l.) ، بر عملکرد، کارایی مصرف زمین و کنترل علف هرز نخود دیم (cicer arietinum l.)

سابقه و هدف: کشت مخلوط یک راهکار مهم برای افزایش پایداری کشاورزی با افزایش تولید غذا و استفاده از زمین در واحد سطح در جهان است. کشت مخلوط عبارت است از کشت همزمان دو یا بیش از دو گونه در یک قطعه زمین در طول یک فصل زراعی، که یک روش مهم در توسعه سیستم تولید پایدار است. در بیش تر مواقع یکی از گیاهان وارد شده در کشت مخلوط گیاهی از خانواده حبوبات است. نخود گیاهی است که نقش مهمی در کشاورزی پایدار و حاصلخیزی خاک دارد. مواد و روش‌ها: به منظور بررسی اثر کشت مخلوط نخود و جو بر اجزای عملکرد، عملکرد دانه و کنترل علف‌های هرز، آزمایشی در سال زراعی 99-1398 در مزرعه تحقیقاتی جهاد کشاورزی شازند انجام گرفت. آزمایش در قالب بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار اجرا شد. تیمارهای مختلف آزمایشی شامل: 1- کشت خالص نخود بدون وجین علف‌های‌هرز، 2- کشت خالص نخود با وجین علف‌های‌هرز، 3- کشت خالص جو (مبارزه معمول کشاورزان با علف هرز)، 4- کشت مخلوط افزایشی 100 درصد نخود + 15 درصد جو بدون وجین، 5- کشت مخلوط افزایشی 100 درصد نخود + 30 درصد جو بدون وجین، 6- کشت مخلوط افزایشی 100 درصد نخود + 45 درصد جو بدون وجین، 7- کشت مخلوط افزایشی 100 درصد نخود + 60 درصد جو بدون وجین و 8- کشت مخلوط افزایشی 100 درصد نخود + 75 درصد جو بدون وجین بودند. ارزیابی کشت مخلوط بر اساس شاخص نسبت برابری زمین صورت گرفت. یافته‌ها: نتایج نشان داد که اکثر صفات مورد بررسی تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار گرفتند. بیش ترین میزان عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه نخود (به‌ترتیب 334 و 99 گرم در متر مربع) به تیمار کشت خالص نخود با وجین علف‌های‌هرز تعلق گرفت. بیشترین میزان عملکرد بیولوژیک و دانه جو (به‌ترتیب 423 و 195 گرم در متر مربع) نیز در تیمار کشت خالص آن بدست آمد. در تیمار های کشت مخلوط، بیشترین عملکرد دانه نخود و جو (به‌ترتیب 94 و 190 گرم در متر مربع) به‌ترتیب در تیمارهای کشت مخلوط افزایشی 100 درصد نخود + 15 درصد جو و کشت مخلوط افزایشی 100 درصد نخود + 75 درصد جو بدست آمد. همچنین، تیمارهای کشت مخلوط تراکم و وزن خشک کل علف‌های هرز را به طور معنی داری کاهش دادند. به طوری که، کلیه تیمارهای کشت مخلوط دارای تراکم و بیوماس علف‌هرز کم تری نسبت به تک کشتی بدون وجین نخود بودند. کم ترین میزان تعداد و بیوماس علف‌های هرز (به‌ترتیب 7/3 بوته در متر مربع و 60 گرم در متر مربع) به تیمار کشت مخلوط افزایشی 100 درصد نخود + 75 درصد جو تعلق گرفت. علاوه بر این، در کلیه تیمارهای مخلوط شاخص‌های نسبت برابری زمین و ارزش نسبی بالاتر از یک بودند که نشان از سودمندی کشت مخلوط دارد. نتیجه‌گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که، سیستم کشت مخلوط نخودجو باعث کاهش عملکرد دانه نخود در مقایسه با تیمار تک کشتی با وجین می‌شود، اما به طور کلی در تیمارهای کشت مخلوط از لحاظ بهبود عملکرد اقتصادی و کارایی استفاده از زمین بهتر از تک کشتی آن‌ها بودند. به طور کلی، می‌توان اظهار داشت که کشت مخلوط نخود و جو، ضمن مهار بهتر علف‌های هرز مزرعه نخود، دارای عملکرد کل بیشتری نسبت به کشت خالص هر دو گونه نخود و جو بوده و کارایی استفاده از زمین را افزایش می دهد.

effect of intercropping with barley (hordeum vulgare l.) on dryland chickpea (cicer arietinum l.) yield, land use efficiency and weed control

background and objectives: intercropping is an important strategy for enhancing the sustainability of agriculture in the world by increasing food production and land use per unit area. intercropping, which is defined as growing two or more species simultaneously in the same field during a growing season, is considered as an important strategy in developing sustainable production systems. in most cases, one of the plants introduced in intercropping is a plant from the legumes family. chickpea is a plant that plays an important role in sustainable agriculture and soil fertility.materials and methods: in order to evaluation effect of chickpeabarley intercropping on component yield, grain yield and weed control, an experiment was conducted at the jahad keshavarzi shazand research station during 20192020 growing season. experiment was conducted as a randomized complete block design with three replications. different experimental treatment were: 1 chickpea sole cropping without weeding, 2 chickpea sole cropping with weeding, 3 barley sole cropping (normal weed control by farmers), 4 additive intercropping of 100% chickpea + 15% barley, 5 additive intercropping of 100% chickpea + 30% barley, 6 additive intercropping of 100% chickpea + 45% barley, 7 additive intercropping of 100% chickpea + 60% barley and 8 additive intercropping of 100% chickpea + 75% barley. intercropping systems was evaluated by using land equivalent ratio (ler) index. results: the results showed that most of the evaluated properties were affected by experimental treatments. the highest chickpea biological yield and grain yield (334 and 99 g m2, respectively) belonged to the chickpea sole cropping with weeding treatment. also, the highest barley biological yield and grain yield (423 and 195 g m2, respectively) were obtained in its sole cropping treatment. in intercropping treatments, the highest grain yield of chickpea and barley (94 and 190 g m2, respectively) were obtained in additive intercropping of 100% chickpea + 15% barley and additive intercropping of 100% chickpea + 75% barley treatments, respectively. also, intercropping treatments significantly reduced the weed density and total dry weight. thus, all intercropping treatments had less weed density and biomass in comparison to chickpea sole cropping without weeding. the lowest weed density and biomass (7.3 plant per m2 and 60 g m2, respectively) belonged to the additive intercropping of 100% chickpea + 75% barley treatment. in addition, in all intercropping treatments, the land equivalent ratio and relative value indices were higher than one, which indicates the usefulness of intercropping. conclusion: the results of this study showed that, chickpeabarley intercropping systems decreased chickpea grain yield in comparison with sole cropping with weeding treatment but, in general, in the most of the intercropping treatments, was better than their sole cropping and associated with improving economic yield and land use efficiency. in general, it can be said that chickpea and barley intercropping, while better controlling chickpea weeds, has a higher total yield than sole cropping of both chickpea and barley species and increases land use efficiency.