بررسی صفات مورفولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد ماش تحت تاثیر کود نیتروژن و مگافول

سابقه و هدف: حبوبات با داشتن بیش از 20% پروتئین، نقش مهمی در تامین پروتئین موردنیاز انسان به‌ویژه در کشورهایی که تولیدات دامی و محصولات کشاورزی آن‌ها کم است، دارا هستند. این محصولات در تغذیه‌ی انسان می‌توانند به‌عنوان یک مکمل غذایی با ارزش و مناسب در ترکیب با غلات محسوب شوند (مجنون حسینی، 1394). کشاورزان استان گلستان باید به کشت این گیاه مفید، با ارزش، با عملکرد بالا، زودرس، یکنواخت در رسیدگی و شرایط مناسب برای برداشت مکانیزه بعد از غلاتی مثل گندم به‌دلیل نیاز کم‌آبی این گیاه در تابستان و تناوب زراعی مناسب بپردازند.مواد و روش‏هابه‌منظور بررسی صفات مورفولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد ماش (.vigna radiata l) تحت تاثیر کود شیمیایی نیتروژن و مگافول، آزمایشی در سال 1396 به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه گنبدکاووس اجرا شد. کود نیتروژن در چهار سطح شامل صفر، 50، 100 و 150 کیلوگرم در هکتار و کود مگافول در سه سطح شامل عدم مصرف، مصرف یک لیتر و مصرف دو لیتر در هکتار بود. فاصله ردیف 50 و فاصله بوته روی ردیف 25 سانتی‎متر بود. در این بررسی طول بوته، ارتفاع اولین غلاف از سطح زمین، تعداد شاخه فرعی، ارتفاع اولین شاخه فرعی از سطح زمین، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، تعداد دانه در بوته، وزن هزار دانه، شاخص برداشت و عملکرد دانه تعیین گردید.یافته‏هانتایج نشان داد که اثر نیتروژن بر طول بوته و ارتفاع اولین غلاف در سطح پنج درصد و بر ارتفاع اولین شاخه، تعداد شاخه در بوته، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، تعداد دانه در بوته، وزن هزار دانه، شاخص برداشت و عملکرد دانه در سطح یک درصد معنی‏دار شد. اثر کود مگافول بر تعداد دانه در غلاف و وزن هزار دانه در سطح پنج درصد و بر تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در بوته، شاخص برداشت و عملکرد دانه در سطح یک درصد معنی‌دار بود. بیشترین طول بوته (63.63 سانتی‌متر)، ارتفاع اولین شاخه از سطح زمین (34.14 میلی‌متر)، ارتفاع اولین غلاف از سطح زمین (8.95 سانتی‌متر)، تعداد شاخه در بوته (3.98 عدد)، تعداد غلاف در بوته (27.62 عدد)، تعداد دانه در غلاف (5.31 عدد)، تعداد دانه در بوته (148.4 عدد)، وزن هزار دانه (43.84 گرم)، شاخص برداشت (25.3%) و عملکرد دانه (820.4 کیلوگرم در هکتار) به تیمار مصرف 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار تعلق داشت. حداقل مقدار صفات فوق از تیمار عدم مصرف نیتروژن حاصل شد. با مصرف دو لیتر در هکتار مگافول بیشترین تعداد غلاف در بوته (26.48 عدد)، تعداد دانه در غلاف (5.23 عدد)، تعداد دانه در بوته (141.2 عدد)، وزن هزار دانه (43.02 گرم)، شاخص برداشت (25.54%) و عملکرد دانه (755.4 کیلوگرم در هکتار) حاصل شد.نتیجه‏گیری مصرف نیتروژن و مگافول شرایط بهتری را برای رشد و تولید گیاه ماش فراهم کرد از اینرو بیشترین مقدار صفات مورد بررسی از مصرف مقدار بالای این دو کود به‌دست آمد. حداقل مقدار صفات نیز از تیمار عدم مصرف نیتروژن و همچنین عدم مصرف مگافول حاصل شد.

Investigation of morphological traits, yield and yield components of mung bean under nitrogen and megafol fertilizer

AbstractBackground and objectivesPulses with more than 20% protein, have an important role in providing the protein needed by humans especially in countries where livestock production and agricultural products are low. These products can be used in human nutrition as a valuable and suitable dietary supplement in combination with cereals (Majnoun Hoseini, 2015). In Golestan province, due to the positive role of mung bean in rotation, it should have a special place. Farmers of Golestan province should cultivate this useful, valuable, highyielding, early maturing, uniform in maturity and suitable conditions for mechanized harvesting after grains such as wheat due to the low water needs of this plant in summer and proper crop rotation. Materials and methodsIn order to study traits of morphologic, yield and yield components of mung bean (Vigna radiata L.) under nitrogen and megafol fertilizer, a factorial experiment was conducted based on RCBD in three replications on research farm of Gonbad Kavous University in 2017. Nitrogen fertilizer was in four levels of 0, 50, 100 1nd 150 kg.h1 and megafol fertilizer in three levels of 0, 1 liter and two liters.ha1. Row spacing was 50 cm and plant on row 25 cm. In this experiment plant length, height of first pod from the ground, number of branch per plant, height of first branch from the ground, number of pod per plant, number of seed per pod, number of seed per plant, 1000seed weight, plant yield and seed yield was determined.ResultsResults showed that effect of nitrogen on plant length and height of first pod from the ground at 5% level probability and on height of first branch from the ground, number of branch per plant, number of pod per plant, number of seed per pod, number of seed per plant, 1000seed weight, plant yield and seed yield was significant at 1% level probability. Effect of megafol fertilizer on number of seed per pod and 1000seed weight was significant at 5% level probability and on number of pod per plant, number of seed per plant, plant yield and seed yield was significant at 1% level probability. The maximum plant length (63.63cm), height of first branch from the ground (34.14 cm), height of first pod from the ground (8.95 cm), number of branch per plant (3.98), number of pod per plant (27.62), number of seed per pod (5.31), number of seed per plant (148.4), 1000seed weight (43.84 gr), plant yield (6.51 gr) and seed yield (820.4 kg.h1) was belonged to application of 150 kg.h1 nitrogen. The minimum of traits was obtained from non application of nitrogen. Application of two liters.h1 megafol produced the maximum number of pod per plant (26.48), number of seed per plant (141.2), 1000seed weight (43.01gr), plant yield (6.2 gr) and seed yield (755.4 kg1). ConclusionIn addition, consumption of nitrogen and megafol created better conditions for growth and production of mung bean and so, the maximum of studied traits was obtained from high consumption of two fertilizers. The minimum of traits was obtained from non application of nitrogen and also non application of megafol.