واکنش عملکرد کیفی و ترکیب اسیدهای چرب روغن بادام زمینی در کشت مخلوط با ذرت و کاربرد ترکیبی کودهای شیمیایی فسفره و زیستی

سابقه و هدف: کشت مخلوط یک راه‌کار ممکن برای افزایش پایداری عملکرد در گیاهان زراعی است (13). پژوهشگران گزارش کرده‌اند که نظام کشت مخلوط با بقولات منجر به تولید حداکثر دانه (29) و زیست‌توده (5) گردید. قاسمی و همکاران (2011) گزارش کردند که عملکرد دانه ذرت در واکنش به کاربرد تلفیقی کودهای شیمیایی و کودهای زیستی افزایش یافت (11). مواد و روش ها: این آزمایش به‌صورت فاکتوریل با طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در سال‌های زراعی 1396 و 1397 در رشت اجرا شد. تیمارهای آزمایشی شامل کود فسفره (صفر، 50 ، 100 کیلوگرم در هکتار به‌صورت سوپرفسفات تریپل، 50 کیلوگرم در هکتار سوپرفسفات تریپل + 200 گرم فسفات بارور2 و 100 کیلوگرم در هکتار سوپرفسفات تریپل + 200 گرم فسفات بارور2)، و نظام‌های کشت مخلوط شامل کشت خالص ذرت و بادام زمینی و کشت مخلوط یک ردیف ذرت + یک ردیف بادام زمینی (1:1)، دو ردیف ذرت + یک ردیف بادام زمینی (1:2)، یک ردیف ذرت + دو ردیف بادام زمینی (2:1) بود.یافته ها: در این آزمایش اثر برهمکنش کود فسفره × نظام کشت بر تمامی صفات اندازه‌گیری شده معنی‌دار بود. بیشترین عملکرد دانه (2360 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد روغن (1182 کیلوگرم در هکتار)، پروتئین دانه (27.70 %)، عملکرد پروتئین (591 کیلوگرم در هکتار) و پالمتیک اسید (10.58 %) در کاربرد 100 کیلوگرم سوپرفسفات تریپل توام با 200 گرم کود زیستی فسفات بارور2 تحت نظام کشت خالص بادام زمینی به‌دست آمد. بیشترین میزان روغن دانه (53.45 %) و میزان اسید چرب غیراشباع اولئیک اسید (66.63 %) در واکنش به مصرف جداگانه 100 کیلوگرم در هکتار کود فسفره به‌صورت سوپرفسفات تریپل، در نظام کشت مخلوط ذرت + بادام زمینی با نسبت‌ ردیف‌‌های کاشت 2:1 به‌دست آمد. ولی، بالاترین میزان لینولئیک اسید (32.17 %) در نظام کشت مخلوط ذرت + بادام زمینی با نسبت ردیف‌های کاشت 1:1 تحت تاثیر کاربرد 100 کیلوگرم در هکتار کود فسفره از منبع سوپرفسفات تریپل به‌علاوه 200 گرم کود زیستی فسفات بارور2 مشاهده گردید. نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که کاربرد توام کودهای شیمیایی و زیستی فسفره عملکرد دانه بادام زمینی را افزایش داد که می‌تواند ناشی از بهبود اجزای عملکرد، افزایش رشد گیاه و جذب عناصر غذایی و افزایش فتوسنتز در گیاهان بادام زمینی باشد. استفاده جداگانه از کود شیمیایی فسفره سنتز اولئیک اسید و کیفیت روغن بادام زمینی را افزایش داد. همچنین، کاربرد جداگانه کود شیمیایی فسفره و نظام کشت مخلوط بادام زمینی ذرت با نسبت ردیف‌های کاشت 2:1 کیفیت روغن بادام زمینی را بهبود بخشید. ولی، کاربرد تلفیقی کود شیمیایی فسفره (سوپرفسفات تریپل) با کود زیستی بارور2 عملکرد کمی بادام زمینی را افزایش داد. در این آزمایش، نظام کشت مخلوط بادام زمینی ذرت با نسبت ردیف‌های کاشت 2:1 و کاربرد تلفیقی کود شیمیایی فسفره با کود زیستی بارور2 می‌تواند جهت افزایش عملکرد دانه بادام زمینی در واحد سطح قابل توصیه ‌باشد.

Response of qualitative yield and fatty acids combination in groundnut oil to intercropped system with corn and combined application of chemical phosphorus and biofertilizers

Background and objectives: Intercropping is a possible pathway for sustainable increases in crop yields (10). Researchers have reported that intercropping system with legumes led to maximum maize gain (24) and biological yield (4). Ghasemi et al. (2011) reported that grain yield in maize was the highest when the combination of chemical and biofertilizers were used (8). Materials and Methods: This experiment was performed as factorial arrangement based on randomized complete block design in 2017 and 2018 cropping deasons with three replications in Rasht, Iran. Five rate of phosphorus fertilizer (zero, 50, 100 kg/ha as super phosphate triple, 50 kg/ha as super phosphate triple + 200 g phosphate barvar2 and 100 kg/ha as super phosphate triple + 200 g of phosphate barvar2) and corn and groundnut sol cropping, and mixed cultivation of one row of corn + one row of peanuts (1: 1), two rows of corn + one row of peanut (1: 2), one row of corn + two rows of peanut (2: 1) comprised experimental treatments.Results: In this experiment, phosphorus fertilizer × intercropping system effect on all measured characteristics was significant at 5 % probability level. The greatest grain yield (2360 kg/ha), oil yield (1182 kg/ha), grain protein percentage (27.70 %), protein yield (591 kg/ha) and palmitic acid (10.58 %) were obtained in response to the application of 100 kg/ha super phosphate triple along with 200 g phosphate barvar2 biofertilizer under groundnut sol cropping system. The greatest grain oil percentage (53.45 %) and oleic acid (66.63 %) as the most important unsaturated fatty acid in groundnut oil were obtained in response to the application of 100 kg/ha phosphorus fertilizer as super phosphate triple, under groundnutcorn intercropping system with the ratio of 1:2 planting rows. But, the highest rate of linoleic acid (32.17 %) was observed in groundnutcorn intercropping system with the ratio of 1:1 planting rows as affected by the application of 100 kg/ha phosphorus fertilizer as super phosphate triple plus 200 g phosphate barvar2 biofertilizer. Conclusion: Results showed that the combined application of chemical phosphorus and biofertilizers enhanced groundnut grain yield that could causes by the improvement of yield components, enhancement of plant growth and nutrients absorption and increment of photosynthesis in groundnut plants. Apart application of chemical phosphorus fertilizer increased oleic acid synthesis and quality of groundnut oil. The application of chemical phosphorus fertilizer and groundnutcorn intercropping system with the ratio of 1:2 improved groundnut oil quality. But, integrated application of chemical phosphorus (super phosphate triple) plus phosphate barvar2 biofertilizer enhanced quantitative yield of groundnut. In this experiment, groundnutcorn intercropping system with the ratio of 1:2 and integrated application of chemical phosphorus plus phosphate barvar2 biofertilizer could be recommendable to enhance grain yield of groundnut per unit area.