اثر متقابل روش‌ کشت و تراکم بوته بر عملکرد دانه و برخی صفات فیزیولوژیک لاین‌های جدید بادام زمینی در گیلان

مقدمه: بادام زمینی یکی از گیاهان مهم روغنی با عادت رشد نامحدود است که دانه و کنجاله آن دارای به‌ترتیب دارای 40 تا 50 درصد روغن و 30 تا 35 درصد پروتئین می باشد. در بسیاری از کشورها بادام زمینی به‌صورت جوی و پشته‌ای کشت می‌شود که به کنترل علف‌های هرز با روش‌های مکانیکی با استفاده از روتاری یا کولتیواتور کمک می‌کند. همچنین، تراکم مناسب گیاه در واحد سطح می‌تواند فرآیند فتوسنتز را بهبود بخشد و عملکرد کمی و کیفی دانه بادام زمینی را افزایش دهد. در مطالعه حاضر، تاثیر روش کاشت و تراکم بوته بر عملکرد و صفات فیزیولوژیک در برخی لاین‌های جدید بادام زمینی تحت شرایط اقلیمی گیلان مورد ارزیابی قرار گرفت.مواد وروش‌ها: این آزمایش به‌منظور تعیین بهترین روش و تراکم بوته برای بهبود عملکرد دانه برخی لاین‌های جدید بادام زمینی در طی دو سال زراعی 1396 و 1397 به‌صورت کرت های دوبار خرد شده با طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در رشت انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل دو روش کشت (جوی و پشته‌ای و مسطح)، سه تراکم بوته در هکتار (125000d1=، 100000d2= و 83333 d3=) و پنج لاین امیدبخش بادام زمینی (128، 176، 192، 201 و 208) به‌ترتیب به‌عنوان کرت‌های اصلی، فرعی و فرعی فرعی بود.یافته‌ها: نتایج نشان داد که لاین جدید 192بیشترین عملکرد دانه بادام زمینی (3128 کیلوگرم در هکتار)، تعداد دانه در غلاف (08/2 عدد) و عملکرد زیست توده (8983 کیلوگرم در هکتار در سال اول و 8693 کیلوگرم در هکتار در سال دوم) در واکنش به روش کشت مسطح و تراکم 125000 بوته در هکتار تولید کرد. به علاوه، اثر متقابل بین روش کشت مسطح بادام زمینی، تراکم 83333 بوته در هکتار و لاین جدید 176 بادام زمینی و بیشترین درصد روغن دانه (67/57 درصد) را نشان داد. بالاترین شاخص برداشت دانه بادام زمینی (29/40 درصد) در لاین 128 بادام زمینی در شرایط کشت مسطح و تراکم 100000 بوته در هکتار مشاهده گردید. نتیجه‌‌گیری: به‌طور کلی، نتایج نشان داد که روش کشت مسطح، تراکم 125000 بوته در هکتار و لاین جدید 192، سبب افزایش عملکرد دانه بادام زمینی در شرایط اقلیمی گیلان شد. در این مطالعه، روش کشت مسطح بادام زمینی بر روش کشت جوی و پشته‌ای برتری داشت و لاین‌های جدید بادام زمینی از نظر عملکرد دانه در واحد سطح متفاوت بودند. نتایج این آزمایش، بیانگر آن بود که عملکرد دانه بادام زمینی به‌دلیل افزایش تراکم بوته در واحد سطح، افزایش یافت که می تواند ناشی از بهبود جذب تشعشع خورشیدی، افزایش ظرفیت فتوسنتزی، استفاده بهینه از واحد سطح زمین و کاهش رقابت بین گیاهی باشد. براساس نتایج این آزمایش، روش کشت مسطح، تراکم 125000 بوته در هکتار و لاین جدید 192 می تواند در راستای افزایش عملکرد دانه بادام زمینی در گیلان قابل توصیه باشد.

Interaction effects between planting method and plant density on seed yield and some physiological characteristics of peanut (Arachis hypogaea L.) new lines in Guilan

Background and objectives: Peanut is one of the most important oilseed plants with indeterminate growth habit, which its seed and meal contains a range of 4050% and 3050% oil and protein on a dry seed basis, respectively. In many countries, peanut is planted as ridge method which help to control weeds by mechanical methods using rotary or cultivator. Also, a suitable plant density per unit area can improve photosynthetic process and enhance quantitative and qualitative yield in peanut seed. In the present study, we evaluated the influence of planting method and plant density on seed yield and physiological characteristics in some new lines of peanut under Guilan climatic condition.Materials and methods: In order to determine the best planting method and plant density to improve seed yield of some new lines of peanut, two experiments carried out in 2017 2018 cropping seasons as splitsplit plot based on randomized complete block design with three replications in Rasht, Iran. Two planting methods (Flat and Ridge), three plant density per hectare (D1=125000, D2= 100000 and D3= 83333) and five new lines of peanut (128, 176, 192, 201 and 208) comprised experimental treatments as main, sub and subsub plots, respectively. Results: Results showed that 192 new line produced the greatest seed yield per hectare (3128 kg/ha), seed number per pod (2.08) and biological yield (8983 kg/ha) in response to flat method and D1 plant density. Also, the interaction effect between flat planting method, 100000 plant per hectare and 176 line showed the highest seed oil content (57.67 %). The highest harvest index (40.29%) was observed in 128 new line under flat planting method and 100000 plant per hectare. Conclusion: In general, results showed that the flat planting method, 125000 plant per hectare and 192 new line of peanut caused to enhance seed yield of peanut under Guilan climatic condition. In this experiment, flat planting method had superiority to ridge planting method and new lines of peanut were differ for seed yield per unit area. The results of this experiment, indicated that peanut seed yield enhanced due to increase of plant density per unit area which could be caused by improvement of solar radiance absorption, exceed of photosynthetic capacity, optimized uses of field unit area and decline of inter plant competition. Based on results of this experiment, flat planting method, 125000 plant per hectare and 192 new line of peanut could be recommendable in direction to enhance seed yield of peanut under Guilan climatic condition