پاسخ رشد و عملکرد میوه خربزه خاتونی به میزان کود نیتروژن مصرفی

سابقه و هدف: ملون‌ها از جمله صیفی‌جات متعلق به خانواده cucurbitaceae هستند، که از حدود 118 جنس و 825 گونه تشکیل شده‌اند. خربزه ایرانی از جمله مهمترین ملون‌ها، با ارزش اقتصادی و غذایی بالا بوده که به طور گسترده در استان خراسان رضوی کشت می‌شود. نیتروژن با ایفای نقش ساختمانی و کارکردی بر همه جنبه‌های حیات، رشد و تولید میوه در گیاه خربزه اثر گذار است. با توجه به اهمیت تولید خربزه در استان خراسان رضوی، این مطالعه با هدف تعیین مقدار کود نیتروژن مورد نیاز برای تولید عملکرد میوه بیشینه در خربزه و نهایتاً کاهش مصرف بی‌رویه نیتروژن توسط کشاورزان منطقه انجام پذیرفت.مواد و روش‌ها: تاثیر پنج سطح کود نیتروژن در مقادیر 0، 70، 140، 210 و 280 کیلوگرم در هکتار در یک آزمایش مزرعه‌ای در سال 1398 در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در شهرستان تربت‌جام مورد ارزیابی قرار گرفت. هر کرت آزمایشی شامل سه پشته به عرض 2 متر و به طول حدود 8 متر بود. فاصله بین تکرارها 2 متر و فاصله بین کرت‌ها از یکدیگر نیز یک خط کاشت در نظر گرفته شد. نشا 3 برگی خربزه با فاصله 75 سانتی‌متر از یکدیگر در تاریخ 2 تیرماه سال 1398 کشت شد. صفات مورد بررسی در این آزمایش شامل سطح برگ در مرحله میوه‌دهی بوته، تعداد میوه در بوته، متوسط وزن میوه در بوته، عملکرد میوه در هکتار، درصد مواد جامد محلول میوه و ماده خشک کل بود.یافته‌ها: نتایج آنالیز واریانس نشان داد که مصرف کود نیتروژن بر همه صفات اندازه‌گیری شده بجز درصد مواد محلول میوه تاثیر معنی‌داری داشت. نتایج همچنین نشان داد که مصرف کود نیتروژن نسبت به عدم مصرف آن افزایش 37 و 22 درصدی شاخص سطح برگ و کلروفیل را باعث شد. بیشترین مقدار کلروفیل برگ و شاخص سطح برگ به ترتیب از مصرف 210 و 140 کیلوگرم کود نیتروژن به دست آمد، و مصرف کود نیتروژن بیشتر افزایش معنی‌داری بر میزان سطح برگ و محتوای کلروفیل آن نداشت. مصرف کود نیتروژنی نسبت به عدم مصرف آن باعث افزایش تولید ماده خشک در خربزه شد، و بیشترین افزایش معنی‌دار تولید ماده خشک با مصرف 210 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بدست آمد. بررسی پاسخ تعداد میوه تولید شده در بوته و وزن میوه قابل برداشت نیز نشان داد بیشترین میزان میوه تولیدی در بوته و بیشترین وزن میوه قابل یرداشت به ترتیب با مصرف 280 و 140 کیلوگرم نیتروژن در هکتار حاصل شد. عملکرد میوه خربزه نیز با مصرف 70 ، 140، 210 و 280 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به ترتیب 39 ، 57 ، 41 و 28 درصد افزایش یافت. بررسی عملکرد میوه نیز نشان داد که بیشترین تولید میوه به میزان 33 تن در هکتار در شرایط مصرف 140 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بدست آمد و مصرف کود نیتروژنی کمتر و بیش از از این مقدار موجب کاهش معنی‌دار عملکرد خربزه شد. نتیجه گیری: به‌طور کلی مصرف نیتروژن در کشت خربزه باعث بهبود رشد رویشی و تولید عملکرد میوه آن شد. به‌طوری که با مصرف 140 کیلوگرم کود نیتروژن در هکتار بیشترین عملکرد کمی و کیفی (مواد جامد محلول) در خربزه حاصل شد، و مصرف بیشتر نیتروژن کاهش تولید میوه را باعث شد. میزان کارایی زراعی نیتروژن نیز نشان داد که به ازای هر واحد مصرف نیتروژن تحت تیمار بهینه مصرف نیتروژن، میزان 87 کیلوگرم میوه خربزه در هکتار تولید خواهد شد. برررسی درآمد خالص اقتصادی حاصل از مصرف کود نیتروژن نیز نشان داد که تولید‌کنندگاه خربزه با مصرف بهینه کود نیتروژن می‌توانند تا 50 درصد سود اقتصادی بیشتر را تجربه کنند.

Growth and Fruit Yield Response of Khatoni Melon to Nitrogen Application Rates

Background and objectives: Melons are vegetable crops belonging to the family Cucurbitaceae, which consists of about 118 genera and 825 species. Persian melon is one of the most important melons with high economical and nutritional values and widely cultivated in Khorasan Razavi province. Nitrogen is the main plant nutrient resources with a structural and functional roles that affect growth and yield of melon production. Regarding to the importance of melon production in Khorasan Razavi province, this study aimed to determine the required amount of nitrogen fertilizer to reach maximum melon yield and to reduce excessive nitrogen application by farmers. Materials and Methods: A field experiment was conducted at Torbate Jam in 2019. The effect of five levels of nitrogen fertilizer (0, 70, 140, 210 and 280 kg ha1) was evaluated in a randomized complete block design with three replications. The size of each individual plot was 6 by 8 m and the melon row spacing was 2 m. Melon seedlings at threeleaf stage were planted about 75 cm apart in rows, on 23 June 2019. The studied traits in the experiment included leaf chlorophyll and leaf area at fruiting stage, number of fruits per plant, average fruit weight per plant, fruit yield, percentage of soluble solids and total dry matter. Results: Analysis of variance showed that nitrogen fertilizer application had a significant effect on all measured traits, except soluble solids of fruits. The results also showed that nitrogen fertilizer application increased leaf area index and leaf chlorophyll content by 37 and 22%, respectively. The highest leaf chlorophyll content and leaf area index was obtained from 210 and 140 kg nitrogen fertilizer application, respectively; and more nitrogen application was not a significant increase in leaf area and chlorophyll content. The melon dry matter production increased by 42% with nitrogen fertilizer application compared to nonnitrogen fertilizer application. The highest dry matter production was obtained from 210 kg N ha1, and more nitrogen application was not a significant increase in dry matter production. The highest amount of the produced fruit per plant and fruit weight was obtained from 280 kg N ha1. Fruit yield increased by 41% with nitrogen application compared with no N application. Fruit yield of melon at 70, 140, 210 and 280 kg N ha1 increased by 39, 57, 41 and 28%, respectively. The highest fruit yield (33 ton ha1) obtained at 140 kg N ha1, and the more nitrogen application significantly reduced melon yield. Conclusions: Nitrogen application improved growth and fruit yield of melon plants. The highest quality and quantity of melon yield was achieved with application rate of 140 kg N ha1, and application of excess nitrogen would reduce fruit yield. Nitrogen agronomic efficiency showed that fruit yield increased by 87 kg ha1 for each unite of N application rate under the optimum nitrogen fertilizer treatment. The study of the net economic income from the use of nitrogen fertilizer showed that the growers can experience up to 50% more economic profit with the optimal application of nitrogen fertilizer.