ارزیابی اثر پرایمینگ بذر با سالیسیلیک‌اسید بر میزان عملکرد و اجزای عملکرد در کلزا

سابقه و هدف: دانه‎های روغنی بخش مهمی از تولید محصولات کشاورزی را شامل می‎شوند که علاوه بر مصارف صنعتی از لحاظ تغذیه ای نیز اهمیت بسزایی دارند. در میان برنامه های کاربردی متعدد، استفاده از روغن های گیاهی به غیر از آشپزی در ساخت محصولات آرایشی و بهداشتی، پلاستیک، روان کننده ها و عایق برای صنعت برق و سوخت های زیستی (در جهت کاهش انتشار گازهای گلخانه ای)، از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده است. کلزا یکی از مهمترین دانه های روغنی است که مقام سوم را پس از سویا و نخل های روغنی را به خود اختصاص داده است. روغن کلزا دارای کمتر از 2 درصد اروسیک اسید و سطح پایین اسید های چرب اشباع می باشد که به سطح کلسترول در خون کمک می کند. این پژوهش به منظور بررسی اثر پرایمینگ بذرهای کلزا با سالیسیلیک اسید در عملکرد و اجزای عملکرد در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زنجان انجام گردید.مواد و روش ها: این پژوهش در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 4 تیمار در سال زراعی 941393 انجام گردید. تیمارهای این پژوهش شامل غلظت های شاهد (فقط آب مقطر)، 50، 75 و 100 میکرومولار سالیسیلیک اسید بود. بذرها به مدت 12 ساعت در محلول سالیسیلیک اسید خیسانده شدند، سپس بذرها از محلول خارج و برای بازگرداندن به حالت اولیه قبل از تیمار با سالیسیلیک اسید مورد هوادهی قرار گرفتند. بذرها برای کشت به مزرعه تحقیقاتی انتقال و سپس در چهار کرت به تعداد تیمار های پژوهش و در پنج تکرار کاشته شدند. همچنین، برای حذف اثر حاشیه و ارزیابی صفات به طور تصادفی 7 بوته‌ در ردیف وسط هر کرت علامت گذاری گردید. به منظور اندازه گیری صفات، 15 روز پس از رسیدن فیزیولوژیکی کلزا صفات مربوطه اندازه گیری و ارزیابی گردیدند.یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که پرایم کردن بذرها با سالیسیلیک اسید موجب بروز اختلاف معنی‏ داری بر عملکرد و اجزای عملکرد و صفات وابسته گردید. به طوری که تیمارهای 75،50 و 100 میکرومولار سالیسیلیک اسید باعث افزایش معنی دار تعداد ساقه فرعی، تعداد غلاف پر در بوته، طول اندام هوایی و وزن خشک آن، طول غلاف و تعداد دانه در غلاف، وزن دانه در ساقه های اصلی و فرعی، وزن کل دانه در بوته و وزن خشک ریشه نسبت به تیمار شاهد گردیدند. در مقابل، اثر معنی داری در پرایم بذر با سالیسیلیک اسید روی تعداد غلاف خالی و وزن هزار دانه کلزا مشاهده نگردید.نتیجه گیری: نتایج این پژوهش نشان داد که پرایمینگ بذر با سالیسیلیک اسید می تواند باعت افزایش در اجزای عملکرد و عملکرد کلزا گردد که ناشی از اثر سالیسیلیک اسید بر روی تعداد غلاف در بوته و تعداد دانه در غلاف می باشد. همچنین از یک سو ارتفاع بوته و از سوی دیگر تعداد شاخه فرعی در بوته با کاربرد سالیسیلیک اسید افزایش پیدا کرد. افزایش در طول اندام هوایی ضمن این که فضای بیشتری برای توسعه اندام‏ های زایشی می ‏دهد، امکان افزایش شاخص سطح برگ و احتمال کربن‏گیری بیشتر را نیز بوجود می ‏آورد.

Evaluation of effect seed priming with salicylic acid on yield and yield components oilseed rape (Brassica napus L.)

Background and objectives: Oilseeds are an important part of agricultural products which are important for nutrition, in addition to industrial applications. Plant oils are used to cooking, manufacture of cosmetics, plastics, lubricants, and insulators for the electricity and as biofuels (to reduce greenhouse effect). Rapeseed is one of the most important oilseeds that ranks third after soybeans and oil palms. Rapeseed oil contains less than 2% erosic acid and low saturated fatty acid levels, which help to reduce blood cholesterol levels. This research was carried out to investigate the effect of priming of rapeseed with salicylic acid on yield and yield components the research farm at the University of Zanjan.Materials and Methods: This research was carried out as a randomized complete block design with four treatments during growing seasons 20142015. Treatments in the research included a control (just distilled water), 50, 75 and 100 μM salicylic acid concentrations. The seeds were soaked for 12 hours in salicylic acid solution, then, seeds exposed to airflow and airdried to return original state before treatment with salicylic acid. After seed treatment with salicylic acid at the prementioned concentrations, the seeds were then sown in four plots in five replications. To remove the marginal effect and evaluate the factors, the 7 plants in the middle row of each plot were randomly marked. The relevant traits measured 15 days after the physiological maturity of rapeseed.Results: The results indicated that seed priming with salicylic acid caused a significant difference in yield, yield components and dependent traits. Salicylic acid treatments significantly increased the number of stems, pods, length and dry weight the plant, length of the pods and number of seeds in each pod, the seeds weight in main and secondary stems, total weight of seeds and dry weight of roots compared to control. In contrast, no significant effect was observed on the empty pods and 1000 seeds weight.Conclusion: The results of this research showed that seed priming with salicylic acid can increase yield and yield components of rapeseed plants. This is due to the effect of salicylic acid on the number of pods in plants and the number of seeds in pods. Also, plant height and the secondary stems in plants increased with salicylic acid application. In addition, height increase, resulted in more development of reproductive organs, also allowed for an increase of leaf area index and greater carbon absorption potential in plants.