تاثیر منابع غذایی آلی، شیمیایی و تلفیقی به همراه کاربرد زئولیت بر برخی از صفات کمی و کیفی دو رقم سویا

سابقه و هدف: امروزه کشاورزی متداول سبب بروز مشکلات متعددی از قبیل آلوده شدن آب‌های زیرزمینی، فرسایش خاک و کاهش کیفیت مواد‌غذائی شده است، از این رو استفاده از روش‌های مدیریتی جایگزین از قبیل کودهای آلی و مدیریت تغذیه تلفیقی به منظور تولید پایدار گیاهان امری اجتناب ناپذیر است. استفاده از کودهای آلی (مانند کودهای حیوانی) و زئولیت با یهبود فراهمی مواد غذایی و خواص فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک موجب افزایش عملکرد محصول می‌شود. با توجه به اهمیت گیاه سویا(glycine max l.) این مطالعه با هدف تاثیر منابع تغذیه‌ای آلی، شیمیایی و تلفیقی همراه با کاربرد زئولیت بر صفات کمی و کیفی دو رقم سویا انجام شد. مواد و روش‌ها: به منظور بررسی تاثیر کودهای شیمیایی و زیستی و کاربرد زئولیت بر برخی صفات کمی و کیفی دو رقم سویا آزمایشی در سال‌های زراعی 1394 و 1395 در مزرعه‌ای واقع در الشتر به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. ترکیب فاکتوریلی از دو رقم (m7 و m9)، پنج منبع کودی (100 درصد آلی(f1)، 100 درصد شیمیاییf2) )،50 درصد آلی + 50 درصد شیمیایی(f3) ،25 درصد آلی + 75 درصد شیمیایی(f4) ، 75 درصد آلی + 25 درصد شیمیاییf5))) و چهار مقدار زئولیت (صفر(z1)،4(z2)، 8 z3) )و 12z4)) تن در هکتار) به صورت تصادفی به کرت‌های آزمایشی اختصاص داده شدند. در سال اول و دوم به عنوان 100 درصد کود آلی به ترتیب 22.6 و 26.7 تن در هکتار کود گوسفندی و به عنوان 100 درصد کود شیمیایی نیز به ترتیب 241 و 247 کیلوگرم در هکتار کود اوره به زمین داده شد. یافته‌ها: بیشترین عملکرد دانه رقم m7 در سال اول (2896 کیلوگرم در هکتار) و در سال دوم (2971 کیلوگرم در هکتار) تحت سیستم تغذیه تلفیقی 75 درصد آلی + 25درصد شیمیایی همراه با مقادیر بالای زئولیت (12 تن در هکتار) و کمترین عملکرد دانه در هر دو رقم m7 و m9، در سیستم تغذیه‌ای شیمیایی بدون مصرف زئولیت حاصل شد. بیشترین عملکرد روغن رقمm7 در ترکیب تیماری 25درصد آلی + 75 درصد شیمیایی و برای رقم m9 تیمار تلفیقی 50 درصد شیمیایی+ 50 درصد آلی که به ترتیب 6 و 12 تن زئولیت در هکتار دریافت کرده بودند به دست آمد، در حالی که کمترین مقدارها در رقم m7و m9به ترتیب از بکارگیری تیمار100 درصد شیمیایی و تیمار 50 درصد شیمیایی+50 درصد شیمیایی بدون کاربرد زئولیت حاصل شد.افزایش مقدار زئولیت از صفر تا 12 تن در هکتار در منابع تغذیه‌ای 100 درصد شیمیایی، 25 درصد آلی + 75 درصد شیمیایی و 75 درصد آلی + 25 درصد شیمیایی موجب افزایش 55، 73 و 66 درصدی عملکرد دانه رقم m7 شد. بعلاوه، زئولیت موجب افزایش هم‌زمان عملکرد روغن و پروتئین در هر دو رقم سویا شد. نتیجه‌گیری: مدیریت تغذیه‌ای تلفیقی (75 درصد آلی + 25درصد شیمیایی) به همراه بیشتربن زئولیت کاربردی (12 تن در هکتار) را با توجه به کاهش مصرف کودهای شیمیائی و افزایش عملکرد کمی و کیفی در هر دو رقم، می‌توان به عنوان یک روش مدیریت تغذیهای مناسب به منظور تولید گیاه سویا در این منطقه معرفی نمود. همجنین رقم m7را با توجه به عملکرد بالاتر و خصوصیات کیفی مطلوب تر نسبت به رقم m9، می‌توان آن را به عنوان رقم مناسب در این منطقه معرفی کرد.

Effect of organic, chemical, and integrated nutrition resources and zeolite application on some qualitative and quantitative traits of two soybean cultivars

Background and objectives: Nowadays, conventional farming has resulted in many negative foot prints such as groundwater Pollution, soil erosion, and decreasing food quality, therefor using alternative management methods, such as organic and integrated farming are necessary for crops sustainable production. Application of organic fertilizers (manure) and zeolite could improve crop yield by supplying nutrients and modifying soil physical, chemical, and biological properties. Due to the importance of soybean (Glycine max L.), this research was aimed to evaluate the effect of organic, chemical and integrated nutrient resources along with zeolte apllication on yield and quality traits of two soybean cultivares. Material and methods: To investigate the effect of chemical and biological fertilizers and application of zeolite on seme quantitive and quality traits of two soybean cultivars, a factorial experiment based on the randomized complete block design with three replications was conducted at a field which is located at Aleshtar in 2014 and 2015. The factors were consisted of two soybean cultivars (M7 and M9) and five fertilizer systems (100% organic fertilizer, 100% chemical fertilizer, 50% organic plus 50% chemical fertilizer, 25% organic plus 75% chemical fertilizer, 75% organic plus 25% chemical fertilizer) and four zeolite rates ( 0, 4, 8 and 12 tons ha1). The rate for 100% manure was 22.6 and 26.7 ton ha1 and for 100% chemical fertilizer was 241 and 247 kg N ha1 in the first and second season, respectively. Results: The highest seed yield of M7 cultivar in the first year (2896 kg ha1) and the second year (2971) was obtanid under integrated fertilizer systems of 75 organic manure+25%chemical fertilizer along with high zeolite rate (12 ton ha1) and the lowest seed yield was achieved at chemical fertilizer without apllication of zeolite. 75% organic fertilizer + 25% urea with 12 ton zeolite ha1and 50%, urea + 50% organic fertilizer with 6 ton zeolite ha1 combinations led to the highest seed oil yield for M7 and M9 cultivars, respectively, while the lowest values in M7 and M9 cultivars were achieved at 100% urea fertilizer and 50%, urea + 50% organic fertilizer treatments without zeolite application (Z1), respectively. The increasing zeolite rate improved both qualitative and quantitative traits in two cultivars, as, increasing the zeolite from 0 to 12 ton ha1 rose M7 seed yield by 55, 73 and 66% in F2, 100% urea, F4, 75% urea + 25% cattle manure and 75% cattle manure + 25% urea treatments, respectively. Also, adding zeolite amendment improved both oil and protein yield of cultivars. Conclusion: Since the integrated nutrition manegment of 75% organic manure+25% chemichal resulted in reduced chemical fertilizers as well as increased yield and quality of two cultivars, this tratments could be considered as asuitable nutrient manegment method for soybean production in this area. Also, due to higher yield and better qulitve properties of M7 cultivar than M9 cultivar, it would ne considered as a proper cultivar in this area.